Bütçe açığı ilk çeyrekte 500 milyar lirayı aştı

Hazine ve Maliye Bakanlığı, mart ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.

Mart ayında bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 68,7 artarak 483 milyar 842 milyon liraya, bütçe giderleri yüzde 107,4 artışla 692 milyar 807 milyon liraya ulaştı. Merkezi yönetim bütçesinde martta 208 milyar 965 milyon lira açık oluştu.

Gelirler ve giderler ikiye katlandı

Ocak-mart döneminde ise bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 106 yükselerek 1 trilyon 637 milyar 198 milyon liraya çıktı. Bütçe giderleri de aynı dönemde yüzde 105,9 artarak 2 trilyon 150 milyar 680 milyon lirayı buldu. Böylece yılın ilk çeyreğinde bütçe açığı 513 milyar 482 milyon lirayı buldu. Bütçe geçen yılın aynı döneminde 250 milyar 25 milyon TL açık vermişti. Bütçe açığında iki kattan fazla artış gerçekleşti.

Ödeneğin yüzde 20'ye yakını kullanıldı

2024'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 19,4'ü kullanılmış oldu.

Faiz hariç bütçe giderleri, ocak-mart döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 101,3 artarak 1 trilyon 900 milyar 204 milyon liraya çıktı. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 19,3 olarak hesaplandı.

Personel giderlerinde yüzde 142 artış

Personel giderleri, üç aylık dönemde yüzde 142 artışla 664 milyar 320 milyon lira olurken personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 26'sı kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 90,3 artarak 81 milyar 510 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 26,1'i kullanılmış oldu.

Ocak-mart döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 17,5'i harcandı. Bu dönemde yüzde 67,7 yükselişle 118 milyar 734 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti. Cari transferler yüzde 80,1 artarak 837 milyar 168 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 19,6'sı kullanıldı.

250 milyar liralık faiz gideri

İlk üç aylık dönemde 95 milyar 576 milyon lira sermaye gideri, 5 milyar 54 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 97 milyar 843 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz giderleri yüzde 148,8 artarak 250 milyar 476 milyon lira oldu.

Vergi gelirleri yüzde 113 arttı

Vergi gelirleri tahsilatı, geçen yılın ocak-mart dönemine göre yüzde 113 artarak 1 trilyon 343 milyar 960 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 18,1 olarak kayıtlara geçti.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri de yüzde 74,4 artarak 233 milyar 929 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 42 milyar 889 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 16 milyar 420 milyon lira olarak belirlendi.

Hangi vergi türü ne kadar arttı?

Vergi türleri itibarıyla ocak-mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre gelir vergisi yüzde 119,8, kurumlar vergisi yüzde 85,3, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 215,6, özel tüketim vergisi yüzde 109,3, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 194,6, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 80,3, damga vergisi yüzde 85,1, harçlar yüzde 76,4 ve diğer vergi gelirleri yüzde 79,6 arttı.