Türkiye’nin altında büyüyen yarık keşfedildi: Irak’a doğru yayılıyor

Almanya’daki Göttingen Üniversitesi’nin liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, Türkiye’nin güneydoğusundan kuzeybatı İran’a kadar uzanan 1500 kilometrelik büyük bir yarık tespit etti. Bilim insanları, bu yarığın eski Tetis Okyanusu’ndan kalan okyanusal bir levhanın kopması sonucu oluştuğunu ve ‘takvimden kopan bir yaprak gibi’ Türkiye’den Irak’a doğru yayıldığını açıkladı.

‘Takvimden kopan bir yaprak gibi yayılıyor’

Almanya merkezli merkur.de'nin haberine göre, araştırmanın baş yazarı Dr. Renas Koshnaw, bulgularla ilgili yaptığı açıklamada, “Bu levha, bölgeyi aşağıya doğru çekmeye devam ediyor ve daha fazla tortu birikimi için alan yaratıyor. Ancak Türkiye’ye doğru çöküntü çok daha sığ hale geliyor. Bu durum, o bölgede okyanus levhasının koptuğunu ve çekim gücünün azaldığını gösteriyor. Yarık, Türkiye’den Irak’a doğru takvimden kopan bir yaprak gibi yayılıyor” ifadelerini kullandı.

Bilim insanları, Akdeniz, Karadeniz ve Hazar Denizi’ne bölünen eski Tetis Okyanusu’nun levhasında da kopma olduğunu tespit etti. Çalışma, hakemli bilimsel dergi Solid Earth’te yayımlandı.

Türkiye okyanusal levhadan koptu

Araştırmalar, bir zamanlar Arap levhasını Avrasya levhasından ayıran tarih öncesi Neotetis Okyanusu’nun bir kalıntısının hâlâ Arap levhasına bağlı olduğunu, ancak Türkiye’de bu levhanın tamamen kopmuş durumda olduğunu ortaya koydu.

Zagros Dağları’nda yapılan incelemelerde, yerkabuğundaki çökmenin sadece dağların ağırlığından kaynaklanmadığı, aksine halen Zagros’un altında asılı duran ağır okyanus levhasının yerkabuğunu aşağı doğru çekerek derin, tortu dolu bir çöküntü oluşturduğu belirlendi.

Bu bulgular, Dünya’nın derinliklerinde gerçekleşen jeolojik süreçlerin yüzeydeki değişimleri nasıl şekillendirdiğini anlamak açısından önemli bir keşif olarak değerlendiriliyor.

Zagros Dağları: 1500 kilometrelik jeolojik fay hattı

Zagros Dağları, İran’ın güneydoğusunda bulunan deforme olmuş kabuk kayaçlarından oluşan büyük bir jeolojik kuşak olarak biliniyor. Kuzeybatıda Türkiye’nin doğusundan başlayarak, güneydoğuda Umman Körfezi’ne kadar 1500 kilometrelik bir alanı kapsıyor.

Bu dağ silsilesi, Güneybatı Asya ve Ortadoğu’nun büyük bir bölümünü etkileyen Alp-Himalaya Sistemi’nin önemli bir parçası. Zagros’un oluşumu, Afrika, Arap ve Hint kıtasal levhalarının Avrasya levhasıyla çarpışması sonucunda gerçekleşti. Ayrıca, kuzeye doğru dalma-batma (subdüksiyon) hareketleri ve Neotetis Okyanusu’nun kapanması da bu süreçte önemli rol oynadı.

Türkiye’nin altındaki yarık ne anlama geliyor?

Araştırmacılar, bu süreçleri jeodinamik modellemelerle simüle ederek yerkabuğunun davranışlarını daha iyi anlamayı amaçlıyor. Çalışmada yer alan Profesör Jonas Kley, bu keşfin Dünya’nın dış kabuğunun nasıl çalıştığını anlamaya yardımcı olduğunu belirtti.

Bilim insanlarına göre, bu tür modeller yalnızca gezegenimizin jeolojik tarihini deşifre etmekle kalmayıp, pratik uygulamalara da katkı sağlayabilir. Örneğin:

• Maden yataklarının tespiti
• Jeolojik yapıların haritalanması
• Deprem risklerinin daha iyi değerlendirilmesi

Bilim insanları, Türkiye’de sık sık büyük depremler yaşandığını, bu yüzden Dünya’nın derinliklerinde gerçekleşen tektonik süreçlerin daha iyi anlaşılmasının, gelecekteki jeolojik değişiklikleri öngörmek açısından kritik önem taşıdığını vurguluyor.

Naci Görür’den uyarı gelmişti: Bitlis-Zagros fayı Diyarbakır için risk oluşturuyor

Yer bilimci Profesör Naci Görür, 31 Ocak’ta Diyarbakır Belediyesi’nin "Deprem Dirençli Kentler" Sempozyumu'nda yaptığı konuşmada, Bitlis-Zagros Fay Hattı’nda meydana gelebilecek büyük bir depremin Diyarbakır’da yıkıcı sonuçlar doğurabileceğini belirtti. Görür, Diyarbakır’ın depreme dirençli hale getirilmesi gerektiğini vurguladı.