TikTok anlaşması tarife krizine takıldı: 'Satış askıya alındı' iddiası

TikTok’un ABD’deki operasyonlarının el değiştirmesine ilişkin anlaşma, Çin’in ABD'nin artırdığı gümrük vergilerine karşı çıkması nedeniyle askıya alındı. Reuters’ın aktardığına göre, Çin hükümeti, satışa onay vermeyeceğini bildirerek süreci durdurdu. Başkan Trump ise TikTok’un yasaklanmasına ilişkin kararı 75 gün erteledi.

Satış planı hazırdı, ByteDance geri çekildi

Çarşamba günü son şekli verilen anlaşmaya göre, TikTok’un ABD operasyonları çoğunluğu ABD’li yatırımcılardan oluşan yeni bir şirkete devredilecekti. ByteDance bu yapıda yüzde 20’den daha az pay sahibi olacaktı. Anlaşmanın dört taraf –mevcut yatırımcılar, yeni yatırımcılar, ByteDance ve ABD hükümeti– tarafından onaylandığı ifade edildi.

Ancak ByteDance, cumartesi günü yaptığı açıklamada, ABD ile görüşmelerin sürdüğünü ve taraflar arasında hala birçok konuda farklılık bulunduğunu belirtti. Şirket ayrıca Çin yasalarına göre böyle bir satışın ilgili resmi denetim süreçlerinden geçmesi gerektiğini vurguladı.

Çin'den hak vurgusu: Piyasa kurallarına aykırı

Washington’daki Çin Büyükelçiliği, yaptığı açıklamada “Çin her zaman işletmelerin meşru haklarını savunmuştur. Piyasa ekonomisinin ilkelerine aykırı uygulamalara karşıyız” dedi. Çin’in satışa karşı tutumu ilk olarak Associated Press tarafından duyuruldu.

Çin Ticaret Bakanlığı da yaptığı açıklamada, Çin'in karara karşı olduğu ve kendi haklarını ve çıkarlarını korumak için kararlı karşı tedbirler alacağı belirtti. ABD'nin 'karşılıklı tarife' olarak adlandırdığı uygulamanın öznel ve tek taraflı değerlendirmelere dayandığı, bunun uluslararası ticaret kurallarına uygun olmadığı ve ilgili tarafların meşru haklarını ve çıkarlarını tehdit ettiğine değinilen açıklamada, "Bu, tipik bir tek taraflı zorbalık uygulamasıdır. Bu, yalnızca ABD'nin kendi çıkarlarına zarar vermekle kalmayacak, aynı zamanda küresel ekonomik kalkınmayı ve tedarik zinciri istikrarını da tehlikeye atacak" ifadelerine yer verildi.

Trump: Tiktok tamamen kapanmasın istiyoruz

Trump, sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada anlaşmanın tamamlanması için zamana ihtiyaç olduğunu söyledi. “Çin ile iyi niyetli çalışmaya devam etmeyi umuyoruz” diyen Trump, TikTok’un tamamen yasaklanmasını istemediklerini belirtti.

Yönetimim, TikTok’u kurtarmak amacıyla bir anlaşma üzerinde yoğun biçimde çalışıyor ve bu süreçte büyük ilerleme kaydettik. Ancak anlaşmanın nihai olarak tamamlanması, gerekli tüm onayların alınması açısından biraz daha zamana ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle, TikTok’un 75 gün daha çalışmaya devam edebilmesi için bir Başkanlık Kararnamesi imzalıyorum. Çin ile aramızdaki gümrük tarifelerinden —ki bunlar adil ve dengeli ticaret için gerekli— pek memnun olmadıklarını biliyoruz. Ancak Çin’le iyi niyetli bir şekilde çalışmayı sürdürmeyi umuyoruz. Bu da bize gümrük tarifelerinin hem ekonomik açıdan güçlü bir araç hem de ulusal güvenliğimiz için kritik önemde olduğunu bir kez daha gösterdi. TikTok’un tamamen karartılmasını istemiyoruz. Bu nedenle hem TikTok hem de Çin ile birlikte çalışarak anlaşmayı sonuçlandırmayı dört gözle bekliyoruz. Bu meseleye gösterdiğiniz ilgi için teşekkür ederiz.

Trump’ın bu hafta gümrük vergilerini yüzde 34’e çıkarmasının ardından, Çin de ABD’den ithal edilen ürünlere yüzde 54 oranında ek vergi getirdi. Trump ise, TikTok’un satışı konusunda ilerleme sağlanırsa Çin’e uygulanan tarifelerde gevşemeye gidilebileceğini söyledi.

Anlaşma için dört grupla görüşülüyor

Trump, yönetiminin olası anlaşma için dört farklı grupla temas halinde olduğunu; ancak isim vermeyeceğini duyurdu. En büyük engelin Çin’in onayı olduğu belirtiliyor. Pekin yönetimi, satışa açık şekilde onay verdiğine dair bugüne kadar herhangi bir taahhütte bulunmadı.

Kongre baskısı sürüyor

Kongre, TikTok’un Çin hükümeti tarafından Amerikalılar hakkında casusluk yapılabileceği gerekçesiyle yasa tasarısını geçtiğimiz yıl kabul etti. Dönemin başkanı Biden, tasarıyı imzalayarak yasalaştırdı. Yasa, ByteDance’in uygulamayı devretmemesi halinde TikTok’un ABD’de yasaklanmasını öngörüyor.

Trump, ikinci başkanlık dönemine başlamadan önce bu yasayı uygulamayı tercih etmedi. Ocak ayında Adalet Bakanlığı da Apple ve Google’a, TikTok’un kaldırılmasına gerek olmadığı bilgisini verdi. Bu da uygulamanın yeniden indirilebilir hale gelmesini sağladı.

Çözüm: ABD'li yatırımcılara devir planı

Beyaz Saray öncülüğünde yürütülen yeni plan, TikTok’un ABD operasyonlarının, ByteDance’in Çinli olmayan en büyük yatırımcılarına devrini öngörüyor. Bu yatırımcılar arasında Susquehanna International Group (Jeff Yass) ve General Atlantic (Bill Ford) gibi ByteDance yönetiminde temsil edilen şirketler yer alıyor.

Amaç, ByteDance’in yeni yapıda yüzde 20’nin altında hisseyle temsil edilmesi ve ABD yasalarının öngördüğü limitlere uyulması. Böylece TikTok, yasaklama tehdidinden kurtulacak.

Öte yandan, Walmart’ın TikTok için oluşturulacak yatırımcı grubuna katılacağı yönündeki iddialar, şirket tarafından yalanlandı.