SpaceX roketinin enkazı Polonya'ya düştü

Polonya’da SpaceX’e ait bir Falcon 9 roketinin enkazı bulundu. Yetkililer, parçaların Ukrayna’ya da düşmüş olabileceğini belirtti. Çarşamba günü Greenwich Ortalama Zamanı (GMT) ile 03.30 sularında, Falcon 9 roketinin atmosfere yeniden girişi sırasında gökyüzünü aydınlatan parlak bir cisim, Danimarka, İsveç ve Birleşik Krallık gibi bölgelerden gözlemlendi.

Olayın tanıkları arasında bulunan ve İsveç'in Malmö kentinde yaşayan Simon Eriksson, o anın bir bilim kurgu filmindeki saldırıya geçen birlikleri hatırlattığını söyledi.

SpaceX şirketine ait Falcon 9 olduğu doğrulandı

Yerel saatle 10.00 (GMT 09.00) civarında, Polonya'nın Komorniki kasabasında bir depo sahibi olan Adam Borucki, deposunun arkasında yanmış bir tank parçası buldu. Yaklaşık 1.5 metreye 1 metre büyüklüğündeki enkazın, depoya ait bir aydınlatma sistemine zarar verdiği tespit edildi.

Borucki'nin durumu polise bildirmesi üzerine, Polonya polisi ve Polonya Uzay Ajansı (Polsa) tarafından gerçekleştirilen incelemelerde, bulunan cismin SpaceX şirketine ait bir Falcon 9 roketine ait olduğu doğrulandı. Polis sözcüsü Andrzej Borowiak, "Nesnenin buraya nasıl düştüğünü araştırıyoruz, ancak en önemlisi kimsenin zarar görmemesi" açıklamasında bulundu.

Polonya polisi, benzer bir enkaz parçasının Wiry köyü yakınlarındaki bir ormanda da bulunduğunu duyurdu.

Polonya Uzay Ajansı, Falcon 9 roketinin ikinci aşamasının 19 Şubat 2025 tarihinde, 04.46 ile 04.48 saatleri arasında Polonya hava sahası üzerinden kontrolsüz şekilde atmosfere girdiğini teyit etti.

Planlanan düşüş noktası Pasifik'ti

Falcon 9 roketi, insanlı ve yük taşımacılığı için tasarlanmış, tekrar kullanılabilir bir sistem olarak biliniyor. Ancak bu kez beklenmedik bir durum yaşandı. 1 Şubat tarihinde ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Vandenberg Hava Kuvvetleri Üssü'nden fırlatılan roketin, normal şartlarda kontrollü bir şekilde atmosfere girerek Pasifik Okyanusu'na düşmesi planlanıyordu.

Harvard Üniversitesi astrofizikçisi Dr. Jonathan McDowell, "Ancak motor arızası nedeniyle bu gerçekleşmedi. Roket, son haftalarda yörüngede kontrolsüz bir şekilde dolaşıyordu ve atmosferik girişin kontrolsüz olacağını tahmin ediyorduk. Halkın gökyüzünde yanarak ilerleyen bir cisim olarak gördüğü şey de buydu" ifadelerini kullandı.

Uzmanlar, enkazın İngiltere semalarından saatte yaklaşık 27 bin kilometre hızla geçtiğini, daha sonra İskandinavya üzerinden ilerleyerek Doğu Avrupa'ya düşen hızının birkaç yüz kilometreye kadar azaldığını belirledi.

Uzay enkazı riski artıyor

Roket ve uydu parçalarının atmosfere yeniden girişi ayda birkaç kez gerçekleşmekte olup genellikle tamamen yanarak yok olmakta. Ancak büyük parçaların yeryüzüne ulaşması nadir görülen bir durum.

Dr. McDowell, kontrolsüz büyük roket enkazlarının tehlikeli olabileceğine dikkat çekerek, "Şu ana kadar şanslıydık ve kimse zarar görmedi. Ancak yörüngeye daha fazla nesne gönderdikçe bu şans tükenebilir" dedi.

Uzman, Falcon roketleriyle ilgili benzer olayların son dönemde sıkça yaşandığına ve motor arızalarının artış gösterdiğine dikkat çekerek, "Bu son dört olaydan biri ve gelecekte daha sık karşımıza çıkabilir" şeklinde konuştu.

Parçalar Ukrayna'ya da düşmüş olabilir

McDowell ayrıca, Polonya'da bulunan enkazların dışında, batı Ukrayna'ya da parçaların düşmüş olabileceğini belirtti.