Microsoft'tan kuantum alanında devrim niteliğinde bir hamle: Yeni bir çip geliştirildi
- Microsoft, kuantum bilişim alanında önemli bir dönüm noktası olarak nitelendirilen yeni bir çip geliştirdiğini duyurdu. Şirket, yararlı kuantum bilgisayarlara giden yolda büyük bir adım attığını belirtti.
- Microsoft’un duyurusunun ardından, kuantum bilişim alanındaki şirketlerin hisseleri hızlı bir yükseliş gösterdi. D-Wave Quantum (QBTS) hisseleri yüzde 9,69, Quantum Computing (QUBT) yüzde 8,51 ve Rigetti Computing (RGTI) yüzde 6,32 oranında değer kazandı.
Microsoft, kuantum bilişim alanında önemli bir dönüm noktası olarak nitelendirilen yeni bir çip geliştirdiğini duyurdu. Şirket, yararlı kuantum bilgisayarlara giden yolda büyük bir adım attığını belirtti.
Teknoloji devi, 2024’ü 'Kuantuma Hazır Yıl' olarak ilan ederken, 'topolojik süperiletkenler' veya 'topoiletkenler' adı verilen devrim niteliğinde bir malzemeyle inşa edilen Majorana 1 adlı ilk kuantum çipini tanıttı. Microsoft’a göre bu yeni malzeme, 'topolojik süperiletkenlik' adı verilen tamamen yeni bir madde hali oluşturarak kuantum bilgisayarlarının ölçeklenmesini sağlayacak.
Daha hızlı, daha güçlü ve daha hatasız kuantum bilgisayarlar
Kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarların kullandığı ikili (0 ve 1) bitlerin aksine qubit adı verilen bilgi birimlerini kullanıyor. Bu qubit’ler, elektronlar veya fotonlar gibi atom altı parçacıklardan oluşuyor ve süperpozisyon adı verilen bir özellik sayesinde aynı anda hem 0 hem de 1 olabiliyor. Ancak, qubit sayısı arttıkça hata oranı da yükseliyor ve bu durum kuantum bilgisayarlarının ölçeklenmesini zorlaştırıyor.
Microsoft, geliştirdiği topoiletkenler sayesinde bu hataları minimize etmeyi başardığını savunuyor. Şirketin açıklamasına göre, bu yeni madde hali, elektronların özel matematiksel özellikler sayesinde sıfır dirençle akmasını sağlıyor ve kuantum sistemlerini daha kararlı hale getiriyor.
Microsoft’un yaklaşık 20 yıldır üzerinde çalıştığı bu teknoloji, kuantum bilgisayarlarının tek bir avuç içi büyüklüğündeki çip üzerinde bir milyon qubit’e ulaşmasını mümkün kılıyor. Şirket, geliştirdiği dünyanın ilk topolojik qubit’ini Majorana 1 çipi üzerinde test ettiğini ve şu anda çip üzerinde sekiz topolojik qubit bulunduğunu belirtti. Bir milyon qubit seviyesine ulaşan bir kuantum bilgisayarın, geleneksel bilgisayarlarla çözülemeyen karmaşık problemleri çok daha yüksek doğrulukla çözebileceği ifade ediliyor.
Microsoft’un Kuantum Donanım Başkan Yardımcısı Chetan Nayak, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Bu ölçek seviyesine ulaşmış bir kuantum bilgisayarı, kendini onarabilen köprü malzemeleri, sürdürülebilir tarım ve daha güvenli kimyasal keşifler gibi birçok yeniliğe kapı aralayabilir” dedi. Nayak, şu anda milyarlarca dolar harcanarak yapılan deneylerin, gelecekte kuantum bilgisayarlar sayesinde çok daha hızlı ve verimli bir şekilde hesaplanabileceğini belirtti.
Şirket, geliştirdiği 'hatasız kuantum bilgisayarı prototipi' (Fault-Tolerant Prototype - FTP) sayesinde bu teknolojinin onlarca yıl yerine yalnızca birkaç yıl içinde hayata geçirilebileceğini iddia ediyor. Microsoft CEO’su Satya Nadella, sosyal medya platformu X’te yaptığı paylaşımda, “Avuç içine sığabilen bir çipin, dünyadaki tüm klasik bilgisayarların bile çözemediği problemleri çözebildiğini hayal edin. Bu bizim hedefimiz” ifadelerini kullandı.
Kuantum hisseleri yükselişe geçti
Microsoft’un duyurusunun ardından, kuantum bilişim alanındaki şirketlerin hisseleri hızlı bir yükseliş gösterdi. D-Wave Quantum (QBTS) hisseleri yüzde 9,69, Quantum Computing (QUBT) yüzde 8,51 ve Rigetti Computing (RGTI) yüzde 6,32 oranında değer kazandı.
Ancak, kuantum bilgisayarların kısa vadede ticari olarak yaygınlaşacağına dair şüpheler de devam ediyor. Ocak ayında Nvidia CEO’su Jensen Huang ve Meta CEO’su Mark Zuckerberg, kuantum bilgisayarların yakın gelecekte pratik kullanım alanlarının sınırlı olacağını belirtmişti. Huang, “Çok işlevsel kuantum bilgisayarlarının gelişi 15 ila 30 yıl arasında sürebilir” ifadelerini kullanmıştı.
Öte yandan, Nvidia’nın da kuantum bilişim alanında önemli adımlar atmaya hazırlandığı belirtiliyor. Şirket, Mart ayında düzenlenecek GPU Teknoloji Konferansı’nda ilk Kuantum Günü etkinliğini gerçekleştireceğini ve kuantum hesaplamadaki yeni ilerlemelerini tanıtacağını duyurdu.
Microsoft’un geliştirdiği Majorana 1 çipi, şimdilik Azure bulut hizmetleri üzerinden müşterilere sunulmayacak. Şirket, araştırmalarına ulusal laboratuvarlar ve üniversitelerle iş birliği yaparak devam edecek.
