İnsansı robotlar kalabalık bir aile oluyor

İnsansı robotlar uzun zamandır insanlığın hayal gücü üzerinde bir etki oluşturmuş durumda. Amerikan bilim kurgu filmlerinin fütüristik dünyasından Black Mirror’ın karanlık distopyasına kadar çoğu ‘ekranda’ bu robotları ve oluşturdukları nispeten ‘negatif’ etkiyi gördük. Yapay zeka ve robotikteki gelişmelerin etkisiyle insansı robotlar, hayal dünyasının sınırlarını aşmaya başladı. Black Mirror'ın "Metalhead" bölümündeki gibi insansı robotlar bir gün dünyayı ele geçirecek mi? Boston Dynamics’in Atlas’ına ilk önce Tesla, Optimus ile yanıt verdi. Yapay zeka alanında yaptığı geliştirmelerle güçlü bir ivme yakalayan Nvidia da GROOT isimli yeni projesini 2024 yılında tanıttı. Tabii hikaye bu üçlüden ötesine uzanıyor.

İlk insansı robot WABOT-1

1970’li yıllarda Japonya’daki Waseda Üniversitesi'nde Profesör Ichiro Kato, ilk insansı robot WABOT-1’i tanıttı. Sadece basit yürüme ve kol hareketlerini yapabilen WABOT-1, 1.8 metre boyundaydı. Bu modeli, 1980’li yıllarda WABOT-2 ve 1990’lı yıllarda WABOT-3 takip etti. İş WABOT-3’e geldiğinde artık bu insansı robot, merdiven çıkabiliyor, basit nesneleri hareket ettirebiliyordu.

Yine aynı yıllarda, yani 1980’lerde ve 1990’larda Honda ve Toyota gibi başka Japon devleri de geliştirmelere başladı. Honda P2 1996 yılında, Toyota Partner ise 1997’de tanıtıldı.

Yıl 2000’lere geldiğinde ise insansı robotlar çok daha gelişmiş bir hale gelmeye başladı. Öyle ki Boston Dynamics, 2005 yılında tanıttığı BigDog ile büyük ses getirdi. 2013’te ise Boston Dynamics Atlas sahneye çıktı. Atlas, parkur yapabilen, karmaşık arazilerde yürüyebilen, diğerlerine göre çok daha gelişmiş bir insansı robottu.

2000’lerde ise oyuna, elektrikli araçlarıyla bilinen Tesla, Optimus ile dahil oldu. Tesla Optimus 2021’de tanıtıldı. Hyundai da Dal-e isimli robotunu 2022’de görücüye çıkardı. Optimus, insansı robotlar dünyasında fark yaratan özelliklerde geldi. Çünkü Optimus, ev işleri yapabiliyordu, insanlarla etkileşime girebiliyordu ve hatta araba kullanabileceği söyleniyordu.

Son yıllarda ise rekabette Tesla, Boston Dynamics ve Nvidia birbirini kovalar oldu.

Nvidia GROOT projesi yapay zekadan güç alıyor

Nvidia, Mart 2024’de düzenlediği konferansında ilk insansı robot projesi GROOT’u tanıttı. İnsansı robotlara güç sağlayacak yeni bir yapay zeka modeli olan GROOT projesi için konuşan Nvidia CEO’su Jensen Huang, bu teknolojiyle robotların, platform tarafından desteklenen doğal dili anlayabileceğine değindi. Ayrıca yine bu platform sayesinde robotlar, insan eylemlerini gözlemleyerek hareketleri taklit edebilecek şekilde tasarlanacak. Böylece onlar için gerçek dünyada gezinmek, uyum sağlamak ve hatta öğrenmek oldukça kolay olacak. Ne yani Black Mirror gerçek oluyor mu gerçekten?

GROOT, Nvidia’nın yapay zeka ile robotiği bir araya getirmek için tasarladığı yeni platformu ifade ediyor. Yani şirket doğrudan bir insansı robot yapmasa da insansı robotlara yönelik genel amaçlı bir modeli karşımıza çıkarıyor. Şirket bu projede aralarında Boston Dynamics, Figure AI, Fourier Intelligence, Sanctuary AI, Unitree Robotics ve XPENG Robotics'in de bulunduğu bir dizi insansı robotik şirketiyle koordineli çalıştığını açıkladı. Listede Tesla’nın olmaması ise dikkat çekici.

GROOT, Nvidia’nın yeni donanımlarının da desteğini alıyor. Örneğin Nvidia’nın yeni Blackwell mimarisi GROOT projesinde de kullanılacak. Böylece 800 teraflopluk veri, yapay zeka için dönüştürülebilecek.

Bu platform temelde, geliştiricilerin insansı robotlarda yapay zekalar oluşturmalarına yardımcı olacak. Yani Boston Dynamics ya da Tesla gibi üreticiler, Nvidia’nın platformunu kullanabilecek.

Tesla Optimus gelişmeye devam ediyor

Elektrikli araçlarıyla popüler Tesla, diğer yandan robotik ve yapay zekaya da önemli yatırımlar yapıyor. Optimus’un ardından 2023 yılında Optimus Gen 2 modelini tanıtan Tesla, bu modelin yumurta dahi tutabileceğini iddia ediyor. Hatta yayınlanan bir video, Optimus’un parmak sensörlerinin bir yumurtayı kırmadan alabileceğini gösteriyor. Sonrasında Optimus yumurtayı kaynatıyıca koyuyor.

Optimus Gen 1, zaten iki ayak üzerinde yürüyebiliyordu. Model saatte yaklaşık 37 kilometre hızla yürüyebiliyor.

Tam eğitimli bir sinir ağıyla gelen Optimus ayrıca squat ve bazı temel yoga hareketlerini de yapabiliyor. Model, sinir ağı sayesinde dış dünya ile etkileşime girebilecek bir yapay zekaya sahip. Yeni yapay zeka sayesinde Optimus, bir gördüğü manzarayı tekrar hatırlayabiliyor.

Tesla, Optimus’tan birkaç adet üretmek istemiyor. Şirketin hedefi tıpkı otomobiller gibi seri üretime geçebilmek. Şimdilik Elon Musk’ın Optimus ile ilgili nihai hedefinin ne olduğuna dair net bir bilgi yok. Ancak bu insansı robotların özellikle fabrikalarda işçi olarak çalışma ihtimali var. Öte yandan robotik otomasyon pazarının ilerleyen yıllarda çok daha genişleyeceğini düşündüğümüzde, bu pazarsa insansı robotların faaliyet gösterme ihtimali de yok değil.

CNBC-e’nin sorularını yanıtlayan Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Özgür Erkent, Tesla'nın Optimus ile humanoid (insansı) robot pazarına giriyor oluşunun birkaç açıdan önemli olduğunu söylüyor:

“Birincisi sadece otonom araçların değil, humanoid robotların da yakın bir gelecekte kar getiren bir yatırım olduğunu göstermesi açısından önemli. Hiç kuşkusuz büyük bir firmanın yaptığı ilk humanoid yatırımı değil; daha önce Honda tarafından geliştirilen ASIMO, uzun bir süre humanoid robotların bayraktarlığını yapmıştı. Halen Boston Dynamics, ünlü Atlas robotunu geliştirmeye devam ediyor. Amazon ise depolarında Agility Robotic'in Digit adlı robotunu kullanıyor. Ancak Tesla gibi karlılık oranlarına dikkat eden bir firmanın bu işe girmesi ilgi çekici. Diğer bir önemli noktaysa humanoid robotlarda rekabetin artacak olması ve yarışın hızlanmasıyla bu alandaki araştırmaların çoğalacak olması ve belki de şu anda yaşamakta olduğumuz 'Akıllı Yapay Zeka' trendine robotların da dahil olması.”

İş dünyasının üzerinde durduğu noktanın Optimus’ların 20 bin dolarlık fiyat hedefi olduğunu söyleyen Erkent, bunun oldukça ucuz bir miktar olduğunu belirtiyor. “Şimdilik hiç kimse bu fiyatların gerçekçi olduğuna inanmasa da bekleyip göreceğiz. Diye ekliyor.

Teknik olarak, Optimus'un robotik için getirdiği büyük bir yenilik olmadığını, hatta oldukça eski yöntemleri kullandığını söyleyen Erkent, yine de ürünlerin çok iyi bir mühendislik örneği olmasını, bu kadar kısa bir sürede, şirketin uzmanlığı olmayan bir alanda böyle bir robotu ortaya çıkarmasını takdir edilesi olarak değerlendiriyor.

Robotik otomasyon pazarı büyüyor

Statista’nın raporuna göre, küresel robotik otomasyon pazarının 2032 yılında 81.8 milyar doların üzerine çıkması bekleniyor. Bu da 2022 yılına kıyasla yüzde 36’dan fazla artış demek. Böylece şirketlerin kurumsal operasyonları daha hızlı bir hale gelecek. Bu süreçte maliyetleri azaltmak adına basit işler ‘robotlara’ devredilecek.

Yakın bir gelecekte değil ama ilerleyen zamanlarda Tesla’nın ya da Boston Dynamics’in insansı robotlarının da iş süreçlerine daha yoğun bir şekilde katılım sağladığını görmek mümkün. Halihazırda robotik otomasyon üretim süreçlerine önemli katkılar sağlıyorken insansı robotların da bu süreçlere dahil olmasıyla,

7/24 çalışabilecek insansı robotlar, çok daha hızlı ve hatasız üretim yapabilir,

İşgücü maliyetlerini düşürür. Ayrıca üretim hatalarını ve kaza riskini azaltarak da maliyetleri düşürebilir,

Farklı üretim hatlarına ya da görevlere kolay uyum sağlayabilir.

İş güvenliği açısından tehlikeli görevleri otomatikleştirerek güvenliği artırabilir.

Tabii burada bazı dezavantajlar olduğunu da söylemek gerekiyor. Henüz yüksek başlangıç maliyetine sahip olan insansı robotlar, işgücü kaybına da yol açabilir. Ayrıca bu robotların eğitilmesi için spesifik konularda eğitimli personele olan ihtiyaç da artacaktır. İnsansı robotlar günün sonunda birer makine ve teknik aksaklı ihtimali her zaman söz konusu.

Yine de Nvidia’dan Tesla’ya ya da Boston Dynamics’e Honda’ya da Toyota’ya tüm bu şirketlerin, geliştirdikleri insansı robotları ya da insansı robotlar için geliştirilen teknolojileri, son kullanıcıya hitap edecek ürünler olarak görmemek gerekiyor. Tüm bu modeller ilerleyen yıllarda özellikle üretimde önemli bir rol oynayacağı gibi robotik otomasyon pazarının büyümesine de katkı sağlayacak.

Mercedes’ten ‘insansı robot’ kararı

Alman otomobil üreticisi Mercedes, Apptronik’in insansı robotlarını fabrikalarında denemek adına anlaştı. Bu ortaklık ile robotlar insanlara yardım edecek ve üretim sürecinde personel sorunlarını hafifletmek için nasıl kullanılabileceğine yakından bakılacak. Pilot program kapsamında 1.80 metre boyunda Apollo, "düşük beceriye sahip, fiziksel olarak zorlayıcı, manuel emeği" otomatikleştirmek için kullanılacak.

İnsansı robotları fabrikasında kullanan ilk üretici Mercedes değil. BMW de benzer bir anlaşmayı Güney Carolina’daki fabrikası için yaptı. Figure ile el sıkışan BMW, insansı robotları en iyi şekilde kullanmanın yollarını aramaya devam ediyor.

Markets and Markets’ın raporuna göre küresel insansı robot pazarının büyüklüğü 2023 yılında 1,8 milyar dolar olarak kaydedildi. Bu değerin 2028 yılına kadar 13,8 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor. Özellikle tıp sektöründe, insansı robotlara yönelik artan talebin pazarı daha da büyütmesi bekleniyor.