İnsansı robot haritası: Çin üretiyor, ABD programlıyor, Türkiye patent listesinde

Morgan Stanley’nin insansı robot endüstrisinin küresel dağılımını anlatan ‘The Humanoid 100 - Mapping the Humanoid Robot Value Chain' (Küresel İnsansı Robot Değer Zinciri Haritası) raporuna göre Çin, 37 şirketle insansı robot sektöründe lider konumda bulunurken, ABD 30 şirketle yakın takipte. Japonya, Güney Kore ve Avrupa ise daha sınırlı sayıda şirketle sektörde etkili bir varlık gösteriyor.

İnsansı robot teknolojileri, üretim, yapay zeka ve bileşen tedariki alanlarında farklı bölgesel uzmanlıklarla şekilleniyor:

• Çin ve Asya, fiziksel üretim, donanım bileşenleri ve entegrasyonda lider konumda. Sensörler, aktüatörler, bataryalar ve motorlar gibi kritik donanımlar büyük ölçüde Çin, Japonya ve Güney Kore’de üretiliyor.
• ABD, yapay zeka (Artificial Intelligence - AI), büyük veri analitiği ve çip teknolojilerinde güçlü bir konumda olmasına rağmen, robot üretimi ve entegrasyonunda Çin ile rekabet etmekte zorlanıyor.
• Avrupa, endüstriyel robotik ve otomasyon alanında ileride olmasına rağmen, humanoid robot sektöründe henüz geride kalıyor.

Robot geliştiren şirketler listesi:

Morgan Stanley raporunda, bu şirketleri üç ana kategoride gruplandırmış:

1. Beyin (Brain)

• Yapay Zeka ve Yazılım: Humanoid robotların otonom hareketlerini sağlayan AI modelleri, veri analitiği ve simülasyon yazılımlarını geliştiren şirketler; NVIDIA, Alphabet (Google), Meta, Microsoft, Baidu, Oracle, Tesla...

2. Gövde (Body)

• Donanım Bileşenleri: Sensörler, bataryalar, motorlar, aktüatörler, yarı iletken çipler ve robotların fiziksel bileşenlerini sağlayan firmalar; TSMC, Samsung, SK Hynix, Intel, Texas Instruments, Sony, ABB, Siemens, Rockwell Automation...

3. Entegratörler (Integrators)

• Tamamlanmış İnsansı Robot Geliştiricileri: İnsansı robotların üretimini yapan veya bu alana yatırım yapan şirketler; Tesla (Optimus), Hyundai/Boston Dynamics, Xiaomi (CyberOne), UBTech, Rainbow Robotics, ABB, Teradyne...

• İnsansı robotların beyni, büyük ölçüde ABD merkezli AI ve yarı iletken şirketleri tarafından geliştiriliyor.
• Sensörler, bataryalar ve diğer bileşenler genellikle Asya merkezli üreticiler tarafından sağlanıyor.
• Robotları bütünleşik bir şekilde geliştiren ve üreten firmalar ise ağırlıklı olarak Çin ve Güney Kore’de konumlanmış durumda.

Türkiye 14 patentle 16. sırada bulunuyor

Türkiye, insansı robot geliştiricileri listesinde yer almamakla birlikte, son beş yılda insansı ile ilgili 14 patent başvurusuyla 16. sırada bulunuyor.

Tesla ve Amazon, BYD ve Xiaomi gibi Çinli firmalarla rekabet halinde

ABD merkezli dev teknoloji firmaları, Asya pazarındaki rakipleriyle yoğun bir rekabet içinde bulunuyor. Tesla ve Amazon, BYD ve Xiaomi gibi Çinli entegratör firmalarla rekabet ederken, Microsoft ve Nvidia, Alphabet (Google) ve Intel gibi ABD'li rakipleriyle de yarış halinde. Bunun yanı sıra, Tayvan merkezli TSMC ve Güney Kore merkezli Samsung gibi Asya devleri de yapay zeka ve bilişim teknolojileri alanında önemli rakipler arasında yer alıyor. Özellikle Nvidia'nın yapay zeka alanında liderliği, Çin’in ve Güney Kore’nin bu alandaki stratejileriyle doğrudan rekabet içerisinde.

Beklenmedik detay: Çin’in donanım avantajı

Beklenmedik bir detay ise Çin’in donanım bileşenlerindeki (yüzde 45 pay) ve genel sektördeki liderliği. Raporda, Çin’in 37 şirketle en büyük paya sahip olduğu belirtiliyor. Asya’nın baskın rolü vurgulanan küresel teknoloji yarışında Çin’in üretim ve inovasyon kapasitesindeki üstünlüğü, ABD’li teknoloji devlerinin rekabetini zorlaştırıyor. Özellikle ABD’nin AI ve robotik alanında daha çok yazılım ve beyin teknolojilerine odaklanırken, Çin’in donanım üretimi konusunda güçlü bir avantaj sağladığı görülüyor.

Çin & Tayvan: İnsansı robot sektöründeki şirketlerin yüzde 56'sı Çin merkezli. Entegrasyon alanında ise yüzde 45'lik bir paya sahip.

ABD & Kanada: Kuzey Amerika, toplamda yüzde 31'lik bir pay ile ikinci sırada yer alıyor. Ancak büyük teknoloji devleri dışında, doğrudan insansı robot geliştiren firma sayısı sınırlı.

Diğer Asya-Pasifik Ülkeleri: Japonya, Güney Kore ve Tayvan, yüzde 13’lük bir pay ile pazarda etkin rol oynuyor. Bu bölgedeki şirketler genellikle kritik bileşen tedarikinde güçlü.

Avrupa & Orta Doğu: Avrupa ve EMEA bölgesi, yüzde 10’un altında bir paya sahip ve sektörde geride kalıyor.

Bölgesel Rekabet: Çin, ABD, Avrupa ve Asya-Pasifik

Çin: Küresel liderlik ve tedarik zinciri hakimiyeti

• İnsansı robot üretiminde en büyük pazar payına sahip ülke.
• Alibaba, Tencent, Baidu, Xiaomi ve Huawei gibi dev teknoloji şirketleri insansı robot teknolojisine yatırım yapıyor.
• Şanghay merkezli UBTech, insansı robot üretiminde dünya liderlerinden biri olarak öne çıkıyor.
• Gelişmiş tedarik zinciri ve düşük maliyetli üretim avantajı sayesinde Batı’ya kıyasla daha hızlı ilerliyor.

Çin’in lider şirketleri

UBTech (Entegrasyon & Tüketici Robotları)

• Çin’in en büyük insansı robot üreticisi.
• Walker X insansı robotu ile akıllı ev entegrasyonu ve endüstriyel kullanım alanlarında faaliyet gösteriyor.

Xiaomi (Tüketici Elektroniği & Robotik)

• CyberOne isimli insansı robotuyla Xiaomi, robot teknolojisini tüketici elektroniği ile birleştirmeyi hedefliyor.
• Mobil teknolojileri ve yapay zeka entegrasyonuyla Tesla Optimus’a rakip olmayı planlıyor.

Baidu (AI & Otonom Sistemler)

• Baidu’nun AI destekli robot geliştirme çalışmaları Google DeepMind ile rekabet ediyor.
• Özellikle robot kontrol yazılımlarında lider konumda.

Huawei (AI, Sensör & Batarya Teknolojileri)

• Robot bileşenlerinde ve AI tabanlı sensör sistemlerinde Çin’in en büyük firmalarından biri.
• Özellikle 5G ve bağlantılı robot sistemleri konusunda ABD'ye karşı rekabet avantajı sağlıyor.

Rainbow Robotics (Sanayi & Lojistik İnsansı Robotları)

• Samsung tarafından desteklenen bir insansı robot üreticisi.
• Endüstriyel robotlarda ve ağır iş gücü gerektiren uygulamalarda lider konumda.

CATL (Batarya Teknolojileri)

• Elektrikli araçlar ve insansı robotlar için dünyanın en büyük batarya üreticisi.
• Tesla Optimus ve diğer insansı robot projelerine batarya sağlayan en büyük tedarikçi.

ABD: Yapay zeka ve robotik yatırımları ile yarışta

• Tesla’nın Optimus robotu sektörde büyük yankı uyandırdı.
• NVIDIA, AI modelleme ve robotik çiplerde sektörün en büyük oyuncularından biri.
• Amazon ve Google gibi büyük teknoloji şirketleri lojistik ve endüstriyel robotlar geliştiriyor.
• Ancak, ABD'deki üretim maliyetleri ve tedarik zinciri bağımlılığı nedeniyle Çin’in gerisinde kalıyor.

ABD: NVIDIA ve Tesla öncülüğünde insansı robot yarışı

ABD’nin lider şirketleri

Tesla (Optimus İnsansı Robotu)

• Optimus insansı robotu ile Tesla, insansı robot pazarında en büyük oyunculardan biri olmayı hedefliyor.
• Elon Musk, bu robotların Tesla fabrikalarında iş gücü olarak kullanılacağını duyurdu.

NVIDIA (AI Çipleri & Simülasyon Teknolojisi)

• Project Gr00T yapay zeka modeli insansı robotları eğitmek için geliştirildi.
• NVIDIA’nın Jetson Orin çipleri, insansı robotların gerçek zamanlı veri işlemesini sağlıyor.

Amazon (Lojistik & Depo Robotları)

• Amazon’un insansı robot yatırımları, lojistik merkezlerinde iş gücünü azaltmayı hedefliyor.
• Agility Robotics ile ortaklık yaparak, iki ayaklı 'Digit' robotlarını test ediyor.

Google DeepMind (Yapay Zeka & Robotik Yazılım)

• Google, DeepMind ve Waymo gibi projelerle otonom sistemlerde lider.
• AI destekli insansı robot kontrol sistemleri geliştiriyor.

Japonya & Güney Kore: Robotik bileşenlerde güçlü oyuncular

• Japonya, robotik bileşenlerde dünya liderlerinden biri.
• Sony, Panasonic ve SoftBank gibi dev şirketler insansı robotlar için sensör ve aktüatör üretiminde önemli bir rol oynuyor.
• Güney Kore merkezli Hyundai, Boston Dynamics’i satın alarak sektörde güçlü bir oyuncu haline geldi.

Japonya & Güney Kore’nin lider şirketleri

Sony (Sensörler & AI Kamera Sistemleri)

• İnsansı robotlar için gelişmiş optik ve AI kamera sensörleri üretiyor.
• Japonya'nın robot bileşenlerindeki en büyük şirketlerinden biri.

Hyundai/Boston Dynamics (Sanayi Robotları & AI)

• Boston Dynamics Atlas insansı robotunu geliştiren Hyundai, Tesla Optimus’a en büyük rakip olarak görülüyor.

Panasonic (Batarya Teknolojileri & Robotik)

• Panasonic, insansı robotlar için lityum-iyon bataryaların en büyük üreticilerinden biri.
• Tesla ve diğer insansı robot geliştiricilerine batarya sağlıyor.

Avrupa: Yavaş ama kararlı ilerleme

ABB (İsviçre), Siemens (Almanya) ve Dassault Systèmes (Fransa) gibi şirketler endüstriyel robotlar ve otomasyon sistemlerinde lider.

Ancak, Batı’nın insansı robot üretimindeki payı sınırlı.

Avrupa Birliği’nin yapay zeka ve robotik projeleri, Çin’in devlet destekli programlarına kıyasla daha yavaş ilerliyor.

İnsansı robotların anatomisi: İnsan vücudunun teknolojik karşılıkları

İnsansı robot teknolojileri, insan vücudunun temel işlevlerine karşılık gelen bileşenlerden oluşuyor. Morgan Stanley'nin hazırladığı şemaya göre, metabolizma bataryalarla, sinir sistemi kablolama ve kuvvet sensörleriyle, göz ve kulaklar görsel sensörlerle temsil ediliyor.

Robotların hareketini sağlayan aktüatörler, motorlar, dişliler, enkoderler ve nadir toprak mıknatısları gibi bileşenlerden oluşuyor. Bataryalar, insan metabolizmasının enerji ihtiyacını karşılamasına benzer şekilde robotlara güç sağlıyor. Sinir sistemine eşdeğer olan kablolama ve kuvvet sensörleri, basınç ve tork sensörleri, manyetik sensörler ve bağlantı kablolarını içeriyor. Görme ve işitme yetisini taklit eden görsel sensörler, kameralar, radar, lidar ve optik sensörleri kapsıyor. Robotun temel yapısını oluşturan iskelet sistemi ise alüminyum dökümlerle sağlanıyor.