ChatGPT'den önce o vardı: İki grafik kartıyla derin öğrenme çağını başlatan AlexNet artık açık kaynak
- Yapay zeka alanında bugün kullanılan ChatGPT gibi araçların temelini atan ve 2012 yılında derin öğrenme çağını başlatan AlexNet'in kaynak kodları herkesin erişimine açıldı.
- Google ve Bilgisayar Tarihi Müzesi'nin işbirliğiyle uzun müzakereler sonucu kamuya sunulan AlexNet'in ortaya çıkışıyla yapay zeka hızla gelişmiş, görüntü tanıma, konuşma sentezi, müzik üretimi ve yaratıcı yazarlık gibi birçok alanda ilerlemeler yaşanmıştı.
- Kaynak kodları GitHub üzerinden paylaşılan AlexNet şeffaflık ve bilgi paylaşımı açısından önemli bir kilometre taşı olarak kabul ediliyor.
ChatGPT, Claude, DeepSeek gibi pek çok üretken yapay zeka aracının temellerini atan AlexNet'in orijinal kaynak kodları, Bilgisayar Tarihi Müzesi (Computer History Museum) ve Google'ın uzun süren işbirliği sonucu açık kaynak olarak yayınlandı.
Toronto Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencisi olan Alex Krizhevsky tarafından 2012'de geliştirilen AlexNet’in kaynak kodlarına artık GitHub üzerinden ulaşılabiliyor.
AlexNet, bilgisayarların görüntüleri tanıma ve sınıflandırma yeteneğinde büyük bir devrim yaratmıştı.
Sinir ağları ve geri yayılım (backpropagation) algoritması uzun yıllardır bilinmesine rağmen, derin öğrenmenin yaygınlaşabilmesi için devasa veri setleri ve güçlü işlemciler gibi iki temel bileşen eksikti. Bu eksikler, Stanford Üniversitesi'nin ImageNet projesi ve Nvidia'nın CUDA GPU programlama teknolojisi sayesinde giderildi.
Krizhevsky, Nobel Ödüllü yapay zeka bilimcisi Geoffrey Hinton ve daha sonra OpenAI'ı kuran Ilya Sutskever ile birlikte AlexNet'i geliştirerek, 2012 ImageNet yarışmasında açık ara birinciliği elde etti. Bu başarı, derin öğrenmenin önemini ortaya koydu.
AlexNet, dönemin standartlarına göre devrim niteliğinde derinliğe sahip (8 katmanlı) bir evrişimli sinir ağıydı (Convolutional Neural Networks - CNN) ve sadece iki adet Nvidia GTX 580 grafik kartıyla eğitilmişti. CNN'ler daha önce el yazısıyla yazılan rakamları tanıyabilirken, AlexNet bu teknolojinin daha karmaşık ve gerçek dünya problemlerine uygulanabileceğini kanıtladı.
Meta Platforms'un baş yazılımcısı fark etti
Başlangıçta araştırmacıların çoğu AlexNet'i sıradan bir gelişme olarak değerlendirirken, Meta Platforms'un derin öğrenme konusunda çalışmalarıyla tanınan baş yazılımcısı Yann LeCun, çalışmanın önemini erken fark etti ve bu gelişmenin dönüm noktası olacağını ifade etti. Zaman, LeCun'un haklı olduğunu gösterdi ve AlexNet sonrası derin öğrenme hızla yayıldı.
AlexNet'in ardından görüntü tanıma, konuşma sentezi, müzik üretimi ve yaratıcı yazarlık gibi birçok alanda çığır açıcı gelişmeler yaşandı. Bu gelişmelerin zirvesi olarak kabul edilen ChatGPT ise 2022'de kullanıma sunuldu. AlexNet'in kaynak kodlarının kamuya açılması, yapay zeka araştırmalarında şeffaflık ve işbirliğini destekleyen önemli bir adım oldu.
Fikri mülkiyet hakkı Google'da olan AlexNet için görüşmeler 5 yıl sürdü
Ancak bu sürecin hiç de kolay olmadığı belirtiliyor. AlexNet'in fikri mülkiyet haklarının Google'a ait olması nedeniyle, Bilgisayar Tarihi Müzesi'nin Krizhevsky, Hinton ve Google hukuk ekibi ile yaklaşık beş yıl süren zorlu müzakereler yürütmesi gerekti. Bu müzakerelerin ardından, tarihi önem taşıyan AlexNet kaynak kodları nihayet kamuya açık hale getirildi.
