Şimşek: Eksi rezerv gündem olmaktan çıktı

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomi gündemine ilişkin açıklamalarda bulundu.

NTV'ye konuk olan Şimşek'in açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

Cari açık bu sene büyük ihtimalle 25 milyar dolar civarına inmiş olacak. Türkiye'de dış denge iyileşiyor, rezerv birikimine imkan sağlıyor. Cuma itibarıyla swap hariç net rezervler artıya geçti. Eksi rezerv gündem olmaktan çıktı.

"Benzeri görülmemiş kaynak girişi var"

Türkiye'nin risk primi halen yüksek, daha programın başındayız. Bu program kaynak falan çekmez dediler. Tarihte eşi benzeri görülmemiş bir kaynak girişi var. Program öngördüğümüzden çok daha iyi çalışıyor. İçinde bulunduğumuz makroekonomik denklemi dikkate aldığımızda program arzulananın ötesinde çalışıyor. Enflasyon beklentileri de gerileyecek.

"Kuru mecburen serbest bıraktık"

Enflasyon bugün neden yüzde 75? Geçen yılki koşullara gidelim, ülke çok büyük deprem yaşamıştı. Bütçe açığını artırdığı için harcamalar şeklinde yansıdığı için enflasyon yükselir. İç talep enflasyonist. Kiraları da artırdı, konut arzını pat diye artırmanız mümkün değil. İnşaat malzemelerinde ve işçilik ücretlerinde muazzam artış oldu. Büyük bir deprem felaketi yaşanmış. Geçen yıl kuru serbest bırakmak zorunda kaldık. Dolar/TL kuru 2021'de 18'e çıkmış ve uzun süre o kur tutulmuş. O dönemde enflasyon hala çok yüksek. Kuru biz mecburen serbest bıraktık. Enflasyonda düşüş için bir zemin yok. Biz aylardır dedik ki, ilk yıl dezenflasyona geçiş yılıdır. Çünkü para politikasını yeniden inşa etmeniz lazım. Bütün bunlar zaman alıyor.

"Enflasyon kalıcı düşüşün eşiğinde"

Bugün gelinen noktada yüzde 75,4 çok yüksek fakat bu son 12 ayı yansıtıyor. Önümüzdeki 12 ay için piyasa yüzde 33 olacak diyor. Biz piyasa öngörüsünün biraz muhafazakar olduğu kanısındayız. Dezenflasyon hız kazanacak. Baz etkisi nedeniyle düşecek deniyor. Sadece baz etkisi değil. Enflasyon kalıcı bir şekilde düşüşün eşiğinde. Uzun süredir biz para politikasını yeniden inşa ettik. Şu anda fonkisyonel bir para politikası var. Maliye politikası depremin etkisiyle genişleyici bir politika. Vergide adalet ve etkinliği sağlayacak reforma ilişkin çalışmalarda son aşamaya geldik. Özellikle gelecek sene bütçe açığı çok net şekilde yüzde 3'ün altına inecek. Gelecek yıl dezenflasyonist maliye politikası uygulayacağız. Üçüncü ayağına gelelim, gelirler politikası. Hedeflerle uyumlu patikaya ilerleyecek. Seçici kredi kısıtlamaları var, parasal miktarsal sıkılaştırma var. Bu enflasyon düşecek ve kalıcı olarak düşecek. Zaman alacak. Sabırlı olmamız lazım.

"Kur oynaklığı azaldı"

Aylık enflasyon şu anda yüzde 3 civarına indi. Bu zaten 30'lu rakamlara tekabül ediyor. Otomotivde fiyatlar düşüyor. Gayrimenkulde düşüyor. Uzun süredir akaryakıt ürünlerinde artış var mı, kurda büyük oynaklık var mı? Hizmetler sektöründeki fiyat katılığını çözmemiz zaman alacak. Birinci avantajımız güven arttı. Dış kaynak, rezerv ayağı kurda göreceli istikrara işaret ediyor. Kur oynaklığı azaldı. Beklentilerdeki bozulmayı engelliyor. Programı kararlı bir şekilde uygulayacağız ve sonuç alacağız.

Tedarik zincirlerinde kırılma, emtia fiyat şoku gibi hususlar bizim kontrolümüzün dışında gelişmeler. Kontrolümüzde olan ne, kurguladığımız politikalar. Tekerleği yeniden keşfetmeye gerek yok ki. Dünya neyi yapıyorsa bunu yapacağız dedik. Sorunlar belli, ne yapılacağı üç aşağı beş yukarı belli. Ne zaman yapacağınız tam bir sanat. Bir ekip ruhuyla biz bunları ince ayar yaparak uyguluyoruz.

Biz cari açığı kalıcı bir şekilde milli gelire oranla yüzde 2,5'in altında tutmak istiyoruz. Son 20 yılda yüzde 3,8. Bu sürdürülebilir değil, dış borç birikimine sebep oluyor. Kur üzerinden enflasyonun aşağı çekilmesini zorlaştırıyor. Bu programın en önemli çıktısı da cari açığı kalıcı şekilde yüzde 2,5'in altına çekecek politikalar. Enerjide dışa bağımlılığın azaltılması en kritik değişkendir. Yerli ve yenilenebilir enerjiyle dışa bağımlılık azalacak. İkincisi yeni sanayi politikası. Devletin de müdahil olduğu, teşvik ettiği yeni sanayi politikası. Cari açıktaki iyileşmeyi konjonktürel olarak sağlamak istemiyoruz.

"Sırtımızı sıcak paraya dayamıyoruz"

DİBS'e ilgi son dönemde muazzam şekilde arttı. Geçen sene yabancı girişi yüzde 0,5'e düşmüştü; şimdi yüzde 10'lara gidiyor. Bizim enflasyonu indireceğimize dair güven arttığı zaman çok ciddi fon akışı olacak. Kısa vadeli swaplarda duran dış kaynağın daha uzun vadeli tahvil ve bonolara akışını tercih ederiz. Para piyasasındaki kaynak aşırı sıcak bir kaynaktır. Biz sırtımızı ona dayayamayız. Zaten dayamıyoruz. Bu ay içinde çok büyük ihtimalle Dünya Bankası Başkanı bizi ziyarete gelecek. Asya Altyapı Yatırım Bankası Başkanı ziyarete gelecek. Şu ana kadar bahsettiğim 4-5 küresel çok taraflı kaynak veren bankaların Türkiye'ye yönelik taahhüt ve taahhüde dönüşen pozisyonları dikkate alırsanız 60 milyar doların üzerinde kaynağı üç yıl içinde kanalize edecekler.

"Merkez Bankası'na gereken desteği vereceğiz"

Merkez Bankamız döviz alınca piyasaya TL veriyor. Bizim bir kısmını tekrar sistemden geri çekmemiz lazım. Merkez Bankası da şu ana kadar iyi bir iş yaptı. Gerekirse biz Hazine olarak destek olacağız. Bu konuda alternatiflere bakıyoruz. Bizim belli borçlanma sınırımız var, o yetkiler çerçevesinde değerlendirmeler yapıyoruz. Kısa vadede miktarsal sıkılaştırma bankacılık sektörünü bir miktar zorluyor. Toplumun bütün kesimlerinin enflasyonu tek haneye indirmek için fedakarlık göstermesi lazım. Bankalar istisna değil. Merkez Bankası'na gereken desteği vereceğiz. Hazine olarak hazırız, elimizden geldiğinde bütçe açığını sınırlayarak destekleyici olacağız.

"Kur taahhüdümüz yok"

Bizim ne örtük ne açık kur taahhüdümüz yoktur, olamaz. Carry trade piyasanın bir parçası. Program sonuç verdikçe ben vadelerin uzayacağına inanıyorum. Vadeler uzadıkça hıçkırık riskinin azalacağına inanıyoruz. Ben ciddi şekilde risklerin azaldığı kanısındayım. Bizim tercihimiz küresel doğrudan yatırımlardır. Doğrudan yatırımları artırmak zaman ister.

"Kredi notumuz artacak"

Biz öyle bir program uyguluyoruz ki, sonuç almaya başladık. Risk primi azaldı, cari açık azalıyor. Bunları baz alırsak kredi notumuz artacak. Şu anda piyasa bizi sanki kredi notumuz 1,5 kademe daha yukardaymış gibi fiyatlıyor.

"Kirada yeni düzenleme çalışması yok"

Kirada yüzde 25 sınırı için yeni düzenleme yapmaya yönelik çalışmamız yok. Piyasada fiyatı arz ve talep belirler. Konut arzını artıracağız. Kira artışlarının makul patikaya inmesi için konut arzının artırılması lazım, artıracağız. Gıda fiyatlarının makul patikaya inmesi için gıda arzını artıracağız.

"Kamu ihale reformu yapacağız"

Kamu ihale reformu yapacağız. İstisnaları önemli ölçüde azaltacak adımlar atacağız.
Vergide adalet ve etkinlik önemli bir önceliğimiz.

Türkiye'deki kurumlar vergisi mükelleflerinin önemli bir kısmı uzun yıllardır zarar beyan ediyorlar.

"Asgari gelir vergisinde fikirleri değerlendiriyoruz"

20 yıl boyunca zarar eden bir şirketi açık tutar mısınız? Yüksek teknoloji Teslavari firmalar istisna tabii. Ama normal geleneksel bir sektörden 5 yıl üst üste zarar etseniz devam eder misiniz? İstisna ve muafiyetlere bakıyoruz. Bütün bu konuları içeren önemli bir çalışmamız var. Belirli bir noktaya gelince kamuoyuyla paylaşırız.

Asgari gelir vergisinde bütün fikirleri değerlendiriyoruz.

'Gri liste'den çıkış ne zaman?

FATF'nin bu ay sonu bir toplantısı var, o toplantının gündem maddelerinden biri Türkiye'nin gri listeden çıkıp çıkmayacağı, biz gitmeyi düşünüyoruz. İlk sinyaller giden heyetin olumlu rapor yazdığı yönünde, siyasi bir mülahaza olmazsa Türkiye, gri listeden çıkmış olacak.