Negatif faizde son kale düştü

YAYIN TARİHİ, 17 Nisan 2024 15:49 GÜNCELLEME, 15 Haziran 2024 14:39

Bora Özcan

Dünya genelinde önde gelen merkez bankaları rekor enflasyonu dizginlemek için faizde "şahin" adımlar atarken, Japonya tüm dünyadan ayrıştı.
Japonya 17 yıl sonra faiz artırarak negatif faiz politikasını terk eden son ülke oldu.

Dünya genelinde etkili olan Covid-19 salgınının üretim ve tedarik zincirini vurması ve jeopolitik riskler küresel enflasyonun yükselmesine neden oldu.

Merkez Bankaları enflasyon dalgasına karşı koymak için yaklaşık son iki yılda faizde "şahin" adımlar attılar. Enflasyondaki yavaşlamanın bu yıl başlaması ve bu kez "güvercin" adımların geleceğine yönelik beklentiler oluştu.

Faizde istisna olan tek bir Merkez Bankası vardı: Japonya Merkez Bankası (BoJ). Japonya, negatif faiz politikasını sonlandırarak 17 yıl sonra ilk kez faiz artırdı. Kısa vadeli faiz oranları yüzde eksi 0,1'den yüzde 0 ila yüzde 0,1 aralığına çıkarıldı.

BoJ büyük şirketlerdeki önemli ücret artışlarının ardından 2016’da başladığı negatif faiz politikasına son verme kararı aldı.

Deflasyona karşı negatif faiz zırhı

BoJ, negatif faiz politikasına ilk olarak 2016 yılında deflasyonla mücadele kapsamında başlamıştı.

Banka, negatif faiz politikasına son vermenin yanında, 10 yıllık Japon devlet tahvillerine ilişkin getiri eğrisi kontrolünü de sona erdirdi. BoJ, tahvil alımlarına devam edecek, şirket tahvili ve benzeri varlıklarda alımlar 1 yıl içinde sonlanacak.

Herkes şahinken o güvercindi

Önde gelen merkez bankalarından ABD Merkez Bankası (Fed), Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve İngiltere Merkez Bankası (BoE) rekor düzeye çıkan enflasyonu dizginlemek için faiz artırımlarına giderken, BoJ büyümeyi canlandırmak için ultra gevşek para politikasını sürdürdü.

BoJ, güçlü ücret artışını, yıllardır sürdürdüğü aşırı gevşek para politikasından düzenli bir şekilde uzaklaşmanın koşulu haline getirmişti.

Ücret artışları 33 yılın zirvesine çıktı

33 yılın en yüksek seviyesindeki ücret artışları, BoJ'a negatif faiz oranlarını sonlandırmak için hareket alanı sağlayacağı beklentilerini artırmıştı.

Japonya'nın en büyük işçi örgütü Japon Ticaret Birliği Konfederasyonu (Rengo), işverenlerle bu yılki ücret müzakerelerinin ortalama yüzde 5,28 ile sonuçlandığını açıkladı. Bu oran 33 yılın en yüksek seviyesine işaret ediyor.

Enflasyon yaklaşık iki yılın dibinde

Japonya'da bundan önceki son faiz artışı 2007 yılında yapılmıştı. Japonya çoğu ülkenin aksine uzun süredir dezenflasyonla mücadele ediyor.

Japonya'da geçen yılın ocak ayında yüzde 4,3 olan enflasyon bu yıl aynı ayda yüzde 2,2 seviyesine indi. Bu oran Mart 2022'den beri en düşük düzeyi işaret ediyor.

Yende sert düşüşe neden oldu

BoJ’un agresif bir şekilde gevşetilen para politikası, yenin değerinin hızla düşmesine neden oldu.

Haziran 2007'de 123 seviyesinde olan dolar/yen paritesi Ağustos 2011'de 73 seviyesine kadar gerilese de son 13 yılda iki kattan fazla artışla 150 seviyesinin üzerine çıktı.