Fitch Türkiye için kredi notu değerlendirmesini açıkladı

Fitch Ratings, Türkiye'nin kredi derecelendirme notuyla ilgili kararını bugün verdi.

Fitch Türkiye'nin halihazırda BB- Durağan olan kredi notu ve görünümünü aynı bıraktı.

Not kararına ilişkin değerlendirmesinde ise şu noktalara dikkat çekti:

"Ana Derecelendirme Sürücüleri

Zayıf Politika Çerçevesi, Düşük Borç: Türkiye'nin notları, para politikasında siyasi müdahale, yüksek enflasyon, yüksek finansman gereksinimleri bağlamında düşük dış likidite ve akranlarına göre daha zayıf yönetim geçmişini yansıtıyor. Bu kredi zayıflıkları, düşük devlet borcu, dış finansmana sürekli erişim, dayanıklı bir bankacılık sektörü ve not akranlarına göre kişi başına düşen yüksek GSYİH ile karşılaştırılıyor.

Tutarlı Politikalar Beklentisi: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Aralık ayından bu yana art arda iki kez 250 baz puanlık indirimle %45'e düşürerek parasal gevşeme döngüsüne başladı. 2025 yılı sonuna kadar politika faizini %28'e düşürmesini bekliyoruz. TCMB, makro ihtiyati tedbirlerin (aylık kredi büyüme limitleri dahil) ve TL'nin gerçek değerinin sürekli olarak artmasının (2024'e kıyasla daha düşük bir seviyede olsa da) yardımıyla enflasyonu düşürmeyi desteklemek için sıkı bir parasal duruş sürdürecek. Temel durumumuzda, öngörülen mali konsolidasyon ve nispeten ılımlı asgari ücret artışı (%30) nedeniyle genel politika tutarlılığı 2025'te iyileşecek.

Yüksek Enflasyon, Politika Riskleri: 2024'teki %60,2'den 2025'te ortalama yıllık enflasyonun önemli ölçüde %32,8'e düşmesini öngörüyoruz. Türkiye, 'B' ve 'BB' notlu egemenler arasında en yüksek enflasyona sahip olmaya devam edecek. Hala yüksek öngörülen enflasyon, yapışkan beklentiler ve hala dalgalı piyasa hissiyatı göz önüne alındığında, para politikasının hızla gevşetilmesi veya temel durumumuz olmayan mevcut politika yönünün terk edilmesi, enflasyonist baskıları ve dolayısıyla makro-finansal istikrarı ve ödemeler dengesi risklerini yeniden canlandırabilir.

Geliştirilmiş Dış Tamponlar: Uluslararası rezervler 2024'te 14 milyar ABD doları artarak 155 milyar ABD dolarına çıktı ve kompozisyonları önemli ölçüde iyileşti. Yerel bankalarla döviz takaslarının sona ermesinden bu yana, TCMB'nin net dış varlıkları (diğer merkez bankalarıyla döviz takasları hariç) finansal dolarizasyon ve döviz talebinin azalması, sermaye girişleri ve dış borçlanmaya erişimin artması nedeniyle eksi 75 milyon ABD doları seviyesinden 2025'in başlarında 39 milyar ABD dolarına yükseldi.

Pozitif reel faiz oranları, düşük cari hesap açıkları ve sermaye girişleri muhtemelen dış tamponlardaki iyileşmenin kalıcılığını destekleyecektir. Sonuç olarak, rezervlerin 2026 yılına kadar 175 milyar ABD dolarına, yani 4,8 aylık cari dış ödemeye eşdeğer bir seviyeye çıkacağı için Türkiye'nin rezerv kapsamını akranlarıyla genel olarak uyumlu bir şekilde sürdüreceğini öngörüyoruz.

Azaltılmış Koşullu Döviz Yükümlülükleri: Döviz korumalı mevduatlar, Ağustos 2023'teki 138 milyar ABD doları zirvesinden 2025'in başlarında 30 milyar ABD dolarının altına düştü. Sürekli pozitif reel faiz oranları beklentisi, liranın ılımlı nominal değer kaybı ve TCMB'nin ürünün geri çekilmesini hızlandırmak için yaptığı düzenleyici değişiklikler göz önüne alındığında, döviz korumalı mevduatların düşmeye devam etmesini bekliyoruz. Finansal dolarizasyon, Mart sonundaki %43'ten (%58 döviz korumalı mevduatlar dahil) %33'e (döviz korumalı mevduatlar dahil edildiğinde %39) düştü.

Daha Düşük Dış Açıklar, Yüksek Finansman Gereksinimleri: Fitch, cari açığın 2024 yılında GSYİH'nın %0,8'ine gerileyeceğini tahmin ediyor. Altın ithalatının azalmasına ve daha düşük iç talebe yol açan sıkı bir politika karışımı, ihracat ve turizm gelirlerindeki büyümeyle birleştiğinde, 2025-2026'da cari açığın GSYİH'nın ortalama %1,5'i seviyesine ulaşmasına yol açacak. Bu, öngörülen %2,4'lük 'BB' medyanının oldukça altında.

Dış tamponlar iyileşti ancak yüksek finansman gereksinimleri göz önüne alındığında düşük kalmaya devam ediyor. Önümüzdeki 12 ayda vadesi dolacak toplam dış borç Kasım sonunda 233 milyar ABD dolarıydı (ticaret kredileri dahil) ve bu da Türkiye'yi yatırımcı duyarlılığındaki değişikliklere karşı savunmasız bıraktı. Bununla birlikte, kamu ve özel sektör, dış finansmana erişim konusunda dirençli bir geçmişe sahip.

Mali Konsolidasyon: Merkezi hükümet açığı 2023'teki %5,2'den 2024'te tahmini olarak GSYİH'nin %4,8'ine düştü ve Fitch, mali konsolidasyonun 2025'te %3,3 ve 2026'da %3 GSYİH açığıyla devam etmesini bekliyor. Açıktaki azalma, depremle ilgili harcamaların azalması, harcama disiplininin artması, elektrik ve gaz sübvansiyonlarında kademeli bir azalma ve tahsilatı iyileştirmeyi ve kayıt dışılığı azaltmayı amaçlayan vergi geliri önlemleriyle sağlanacak.

Düşük Devlet Borcu: Genel devlet borcunun 2024 yılı sonunda GSYİH'nın %25,2'sine gerilediğini ve 2025-2026'da GSYİH'nın ortalama %26,3'ü olacağını tahmin ediyoruz. Bu oran, hala yüksek nominal GSYİH büyümesi, liranın gerçek değer kazanması ve düşük birincil açıkların etkisiyle öngörülen %55,2'lik 'BB' medyanının yarısından daha azdır. Faiz ödemelerinin gelire oranının artmaya devam ederek 2025 yılında öngörülen %10,1 medyanın biraz üzerinde %10,9'a ulaşmasını öngörüyoruz. 12 ay içinde faiz oranının yeniden belirlenmesine tabi olan iç borç payı %55,7 ile yüksek kalırken, yabancı para cinsinden borç payı 2023 yılı sonundaki %64,2'den 2024 yılında %56,1'e düştü.

Büyüme, Kredi Yavaşlaması: 2024'te GSYİH büyümesinin %2,9'a yavaşladığını ve sıkı para politikası duruşunun önemli mali konsolidasyonla birleşmesi ve yıllık bazda ılımlı asgari ücret artışı nedeniyle 2025'te %2,6'da ılımlı kalmasını bekliyoruz. AB'nin öngörülen kademeli toparlanması net ihracatı destekleyecektir. Haziran 2023 öncesi oldukça uyumlu politika duruşu göz önüne alındığında, Fitch Türkiye'ye son yıllardaki hızlı kredi ve konut fiyat artışı nedeniyle yüksek kırılganlık gösteren '3' Makro-İhtiyati Gösterge (MPI) Puanı atadı. Her ikisi de yeniden dengeleme sürecinin başlangıcından bu yana yavaşladı.

Jeopolitik Riskler, Daha Zayıf Yönetim: ABD ve AB ile ilişkiler iyileşti, ancak değişken bölgesel ortam (Gazze'deki durum ve Ukrayna'daki savaş dahil) ve örneğin Suriye'deki gelişmelerle ilgili olarak aktif ve bağımsız bir dış politika sürdürme çabaları jeopolitik zorluklar getiriyor. Dünya Bankası tarafından ölçülen yönetim göstergeleri, son on yılda sürekli olarak kötüleşti ve 'B' ve 'BB' akranlarına göre bir zayıflığı temsil ediyor.

DERECELENDİRME HASSASİYETLERİ

Bireysel veya Toplu Olarak Olumsuz Derecelendirme Eylemine/Düşürmeye Yol Açabilecek Faktörler

-Makro: Örneğin, istikrarsızlaştırıcı bir politika gevşetme döngüsünün veya alışılmadık bir politika bileşimine dönüşün bir sonucu olarak yenilenen enflasyonist baskılar ve ödemeler dengesi ile makro finansal risklerin artması.

-Dışsal: Örneğin, cari açığın genişlemesi ve/veya piyasa güveninin azalması nedeniyle uluslararası rezervlerde hızlı bir düşüş veya rezerv kompozisyonunda önemli bir bozulma.

-Yapısal: Ekonomiyi ve dış finansmanı etkileyen iç siyasal veya güvenlik durumunun ya da uluslararası ilişkilerin bozulması.

Bireysel veya Toplu Olarak Olumlu Derecelendirme Eylemine/Yükseltmesine Yol Açabilecek Faktörler

- Makro: Para politikasının güvenilirliğinin artmasıyla, derecelendirme kuruluşlarıyla olan farkın azaldığı, enflasyonda sürdürülebilir düşüş.

-Dışsal: Özellikle dış finansman gereksinimlerinde sürdürülebilir bir azalma ile birleştirildiğinde, egemenin dış tamponlarının önemli ölçüde güçlendirilmesi.

-Yapısal: Kurumsal gücün ve yönetişimin yeniden inşasına katkıda bulunan reformların uygulanması."

2024'ün 8 Mart'ında önce Türkiye'nin notunu B'den B+'ya yükselten Fitch, bu kararında 9 ay sonra ise B+'dan BB-'ye yükselterek aynı yıl içinde iki ayrı not artırımı gerçekleştirmişti. Son not kararında TCMB'nin düzelen rezerv yapısı, düşük cari açık ve pozitif reel faize dönüşün, KKM'deki düşüşün bu iyileşmenin kalıcılığını destekleyeceği tahmininde bulunmuştu. Merkez Bankası'nı tutarlı politikaları, sıkı para politikası, yüksek olsa da düşüş eğiliminin altı çizilse de politikalardan olası düşüş risklerinin de bulunduğu belirtilmişti.

Fitch'ten Türkiye açıklamaları: Riskler azalsa da halen sürüyorPiyasalar

2025 için belirlenen takvimde ise bugün yani 31 Ocak 2025, Türkiye, Suudi Arabistan, Sırbistan, Kenya ve Fildişi Sahilleri için kreid derecelendirme notu gözden geçirmesinin yaılacağı açıklanmıştı.

Fitch'in Türkiye için belirlediği BB- kredi notu, spekülatif seviyenin en altını işaret ediyor.

Türkiye'nin kredi notu için 2025 takvimi

Kredi derecelendirme kuruluşlarından 2025 için yeni not artırımı beklentileri büyük. Yatırım yapılabilir seviyeden oldukça uzak olan Türkiye için rating kuruluşlarından yeni not artışları bekleniyor. Bunun için ilerleyen dönemde kritik tarihler ise şöyle:

• 25 Nisan 2025 - S&P
• 25 Temmuz 2025 - Moody's ve Fitch
• 17 Ekim 2025 - S&P

Moody's'ten Türkiye'nin kredi notuyla ilgili açıklama geldiPiyasalar

CNBC-e anketi: Ekonomistler Fitch'ten değişiklik bekliyor mu?Piyasalar