Durgun iç talep karşısında Çin’den yumuşak para politikası adımı: Piyasalar bazuka etkisi beklemiyor
- Çin liderliği, ılımlı gevşek para politikasıyla iç talep daralmasını ve deflasyonist baskıları hafifletmek amacıyla dengeli, veriye dayalı teşvik adımları planlıyor.
- Yeni teşvikler, büyük bir “bazuka” yaklaşımından ziyade, yerel yönetim borç takası, tüketim teşvikleri ve kademeli faiz indirimleriyle kısıtlı ölçekli olacak.
- Hanehalkı tüketimini canlandırmaya odaklanan hükümet, hurda indirim programını iki kattan fazla artırarak ekonomik toparlanmaya daha güçlü bir zemin oluşturmayı hedefliyor.
Çin para politikasında 14 yıl sonra yön değiştirmeye hazırlanıyor.
Çin’in en üst düzey liderliği, pazartesi günü yapılan açıklamalarla 14 yıl sonra ilk kez para politikası duruşunda değişime hazırlandığını belirterek piyasaları şaşırttı. Bu adım, ülkenin karşı karşıya olduğu ekonomik zorlukların derinleştiğine işaret ederken, CNBC'ye konuşan uzmanlar, kapsamlı bir teşvik paketinin pek olası görünmediğini ifade ediyor.
Ilımlı gevşeme sinyali
Çin, gelecek yıl politika duruşunu “ihtiyatlı” seviyeden “ılımlı gevşek” konuma taşımayı planlıyor. Bu ifade, 2008 küresel finans krizinin en derin günlerinden bu yana ilk kez kullanılıyor. O dönem hükümet, geniş çaplı bir para politikası gevşemesi uygulamış ve 2010’a kadar da bu duruşunu korumuştu. Macquarie Baş Ekonomisti Larry Hu, mevcut liderliğin para politikasının gevşek olması gerektiğini ilk kez açıkça kabul ettiğini belirterek bunun “yeni bir parasal gevşeme döngüsünün” habercisi olduğunu vurguladı. Hu, özellikle durgun iç talep ile yeni bir ticaret savaşı tehdidinin, politika yapıcıların ekonomik görünüm hakkındaki derin endişelerini yansıttığını ekledi.
CNBC'ye konuşan uzmanlara göre Eylül sonundan bu yana alınan bir dizi teşvik önlemine karşın, dünyanın ikinci büyük ekonomisine ilişkin son göstergeler, zayıf tüketici talebi ve uzayan konut sektörü durgunluğu nedeniyle hâlâ deflasyonist baskılarla mücadele edildiğini ortaya koyuyor.
UBS Yatırım Bankası Asya Ekonomileri Başkanı ve Çin Baş Ekonomisti Tao Wang, potansiyel para politikası gevşemesinin 15 yıl öncesine kıyasla çok daha sınırlı olduğunu söyledi. Wang, önümüzdeki iki yılda “50 baz puanın üzerinde politika faizi indirimi” beklediğini belirtti.
Tarihsel teşvik dönemi hatırlatması
Teneo Yönetici Direktörü Gabriel Wildau, Çin hükümetinin küresel finans krizine karşı tarihte pek az görülen ölçekte bir parasal teşvik uyguladığını hatırlattı. Pekin, Kasım 2008’de 4 trilyon yuanlık (o dönem 586 milyar dolar, yaklaşık GSYİH’nin yüzde 13’ü) bir paket açıklayarak 70 yılı aşkın süredir görülen en büyük küresel ekonomik daralmanın etkilerini hafifletmeyi hedeflemişti.
O dönemde “ılımlı gevşek” duruşun benimsenmesiyle, Çin Merkez Bankası (PBOC) bir yıllık gösterge kredi faiz oranını toplam 156 baz puan, zorunlu karşılık oranını ise 1,5 puan düşürmüştü. PBOC Para Politikası Departmanı’nın eski bir yetkilisi olan Ming Ming, devlet destekli Ekonomic Observer’a yaptığı açıklamada bu rakamları teyit etti.
Yeni teşvik adımları ve borç sorunları
Geçtiğimiz ay Çin, yerel yönetim borç sorunlarının üstesinden gelmek amacıyla beş yıla yayılmış, 10 trilyon yuanlık bir teşvik paketi açıkladı. Nomura Çin Baş Ekonomisti Ting Lu, bu paketin ülkenin yıllık GSYİH’sinin yalnızca yüzde 2,5’i civarında olduğuna dikkat çekti. Morgan Stanley ekonomistleri ise, bu borç takas programının genişletilmesi gerektiğini vurgulayarak, yerel yönetim finansman araçlarının ülke GSYİH’sinin neredeyse yarısına denk gelen büyüklüğüyle başa çıkmak için çok daha büyük bir ölçeğe ihtiyaç olduğunu belirtti.
Morgan Stanley, ekonomiyi desteklemek amacıyla hükümetin daha fazla borçlanmasıyla, gelecek yıl merkezi hükümet bütçe açığının 1,4 puan artacağını öngörüyor. Bu yıl merkezi hükümet açığı yüzde 3 hedefiyle sınırlı tutuluyor.
PBOC’nin faiz indirimi hamleleri ve kısıtlar
PBOC, Eylül sonundan bu yana kilit faiz oranlarında indirime gidiyor. Bu eğilim, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) Eylül ortasında 50 baz puanlık büyük bir indirimle kendi gevşeme döngüsüne başlamasıyla mümkün oldu. Fed’in faiz indirimleri, Çin’e kendi iç borçlanma maliyetlerini keskin bir yuan değer kaybına yol açmadan düşürmesi için alan sağladı. Ancak PBOC, Çin faiz oranları ile diğer ülkeler arasındaki farkın çok açılması halinde sermaye kaçışı riski nedeniyle daha agresif faiz indirimlerinden kaçındı.
Pazartesi günü yapılan Politbüro toplantısının tonlaması, BNP Paribas Büyük Çin FX ve Faiz Stratejisi Başkanı Ju Wang’ın salı günü yayımladığı notta ifade ettiği üzere, PBOC’nin kilit faiz oranlarını 2025’in sonuna doğru yüzde 1’e yakın seviyeye çekmek için 40 ila 50 baz puan daha indirim yapabileceğine dair beklentileri güçlendirdi.
Faiz indirim beklentileri, Çin devlet tahvillerine uzun süredir devam eden bir alım dalgasını tetikleyerek, 10 yıllık gösterge tahvil getirisini salı günü rekor düşük seviyelere çekti.
Bu parasal gevşeme, Çin yuanı üzerinde değer kaybı baskısı yaratabilir. Ancak JLL Büyük Çin Baş Ekonomisti Bruce Pang, ekonomik büyümenin korunmasının kur istikrarından daha öncelikli olduğunu vurguluyor. Pang, merkez bankasının likiditeyi ayarlamak için ana araçlarından biri olan zorunlu karşılık oranını bir ay içinde indireceğini tahmin ediyor.
Detaylar ve beklentiler
UBS’ten Wang, Pekin’in makro politikalarına dair daha fazla ayrıntının bu hafta sonlanacak olan yıllık ekonomik çalışma konferansında netlik kazanacağını belirtiyor. Bununla birlikte, kilit politika hedefleri ve teşvik önlemlerine ilişkin çoğu detayın ancak gelecek yıl mart ayında yapılacak Ulusal Halk Kongresi’nde açıklanacağı ifade ediliyor.
Yatırımcılar ve ekonomistler, ek mali destekler ile doğrudan tüketimi teşvik edecek somut adımları bekliyor. Wildau, pazartesi günkü ifadenin “bazuka tarzı” dev bir teşvikin hemen geleceğini göstermediğine dikkat çekerek üst düzey liderlerin, yeni teşvikleri kademeli ve veriye bağlı bir şekilde uygulamaya koyacaklarını söylüyor. Ayrıca, muhtemel ABD tarifelerine karşı cephanelerinin bir kısmını yedekte tutacaklarının altını çiziyor.
UBS’ten Wang, politika yapıcılar için hanehalkı tüketimini canlandırmanın öncelikli olduğunu, bu nedenle hükümetin hurda teşvik programını 300 milyar yuanın üzerine, yani iki kattan daha fazla büyütebileceğini öngörüyor. Çin, temmuz ayında tüketici talebini desteklemek amacıyla ekipman yenileme ve hurda alım programları için 300 milyar yuan (41,5 milyar dolar) tutarında ultra uzun vadeli özel devlet tahvili ayırmıştı.
Oxford Economics Baş Ekonomisti Sunny Liu, halihazırdaki mali teşvik paketinin, ekonomiyi yeniden canlandırmak için kritik olan tüketimi artırma konusunda yeterli vurgu yapmadığını hatırlatıyor. Liu’ya göre, Çin yakın vadede deflasyonist baskılarla karşı karşıya olmaya devam edecek.
