Otomobil güvenliğinde yeni dönem: GSR 2 Yönetmeliği

Dünya otomotiv sektörünün önemli bir parçası olan Avrupa Birliği, 2009 yılında yeni bir düzenleme tanıttı. General Safety Regulation (GSR) ismiyle tanıtılan düzenleme geçen yıllar içinde yeni güvenlik gereksinimleriyle güncellendi.

Avrupa Komisyonu 2018 yılında GSR’nin revize edilmiş versiyonu olan GSR 2’yi sundu. 2019’a gelindiğinde Avrupa Parlamentosu ve AB Üye Devletleri yönetmeliği kabul etti. Komisyon, o tarihten bu yana, Yönetmelik tarafından getirilen farklı sürücü asistanı tedbirlerini kapsayan bir dizi uygulama düzenlemesini de onayladı.

Avrupa Birliği’nin resmi web sitesine göre yeni güvenlik önemleri, AB genelinde yolcuları, yayaları ve bisikletlileri daha iyi korumaya yardımcı olacak, 2038 yılına kadar 25 binden fazla hayat kurtaracak ve en az 140 bin ciddi yaralanmayı önleyecek.

Türkiye de uyacak

Türkiye’de de Genel Güvenlik Regülasyonları 2 (GSR 2) kapsamında bu uygulamanın hayata geçirilmesine karar verildi. Karara göre, tıpkı Avrupa’da satılan araçlar gibi Türkiye’de satılan araçların da tip onay belgesi alabilmesi için AB tarafından belirlenmiş regülasyona uygun olması gerekiyor.

Uygulamanın başlayacağı tarih belli olduktan sonra Türkiye’de hem mevcut stoklar hem de yeni ihraç edilecek araçlar için birçok soru işareti oluştu.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı otomotivlerdeki asgari güvenlik düzeyini yukarı çıkartan Genel Güvenlik Yönetmeliği uygulamasının tarihini 7 Temmuz'dan 31 Ağustos'a çekti. Ancak buna sadece Türkiye’de üretilip satılan Ulusal Tip Onayı’na sahip araçlar dahil. İthal araçlar için tarih hala 7 Temmuz. Ancak Türkiye’de üretilen her otomobil de bu kapsama girmeyecek. Çünkü bazı otomobillerde hem Ulusal Tip Onayı hem de AT Tip Onayı varken, bazı otomobillerde sadece AT Tip Onayı (AB Onay Kuruluşları tarafından düzenlenen) olduğu biliniyor.

Otomotiv gazetecisi Emre Özpeynirci'nin X hesabından paylaştığına göre, Toyota'nın Türkiye'de ürettiği Corolla ve C-HR modelleri sadece AT Tip Onayı'na sahip. Dolayısıyla erteleme kapsamının dışında kalıyor.

Hyundai model ailesinin Türkiye'de üretilen i10, i20 ve Bayon modelleri ise her iki onaya sahip. Aynı şekilde Fiat Egea, Togg T10X, Renault Clio ve Megane'da da iki onay var.

GSR ile hangi güvenlik önlemleri zorunlu oluyor?

Otomobiller için akıllı hız sabitleme sistemi, kamera veya sensörlerle geri vites algılama, sürücünün uykulu olması veya dikkati dağılması durumunda dikkat uyarısı, olay veri kaydedicileri ve acil dur sinyali gibi donanımlar zorunlu güvenlik önlemleri kapsamına giriyor. Satılan otomobillerde bu donanımların standart olması bekleniyor.

Bu teknolojilerin sahip olmadığı araçlar için üretici ya da ithalatçı şirketler Bakanlığa gerekli bilgileri bildirip, seri sonu tip onay belgesi ile işlemlerini ilerletecek. GSR 2 için gerekli özellikleri karşılamayan araçları satan şirketler araç ÖTV’sinin yüzde 10’u kadar ceza ödeyecek. Aynı zamanda bu şirketlerin satabilecekleri yönetmelik dışı araçların, adet bazında bir sınırı var. Buna göre şirketlerin 2023 yılında sattıkları otomobillerin yüzde 10’unu, hafif ticarilerin ise yüzde 30’unun geçilmemesi gerekiyor.

Otomotiv nasıl etkilenecek?

GSR 2 düzenlemesi Türkiye’deki otomotiv üreticilerini ve ithalatçılarını doğrudan etkiliyor. Şirketlerin geçiş tarihinden önce GSR uyumlu olmayan araçların satışını tamamlaması şart.