Petrol fiyatlamasında 'kör nokta' riski
- Enerji piyasası danışmanı Güney Yıldız, Berfu Güven'in enerji piyasasına yönelik sorularını yanıtladı. Yıldız, yapay zekanın petrol fiyatlandırmasında ve jeopolitik gelişmelerde önemli bir rol oynadığını vurguladı.
- Yıldız, özellikle Ortadoğu'daki jeopolitik gerilimlerin petrol piyasasına etkisini değerlendirerek, bu tür krizlerin tahmin edilmesinin zor olduğunu belirtti.
- Ayrıca, yapay zekanın veri düzeyinin artmasıyla birlikte 'kör nokta' riskinin de yükseldiğini ifade etti.
Enerji piyasası danışmanı Güney Yıldız, CNBC-e yayınına katıldı. CNBC-e Londra Temsilcisi Berfu Güven’in sorularını yanıtlayan Yıldız, yapay zekanın petrolde sürecin neresinde olduğundan bahsederek, hem jeopolitik gelimelerin ilerlemesinde hem de enerji piyasasında petrolün fiyatlandırmasında rolünün büyük olduğunu söyledi.
Yıldız'ın açıklamalarında şu sözler öne çıktı:
"Ortadoğu’da petrolün Hürmüz Boğazı’ndan çıkamaması hedge edilemeyecek kadar büyük bir durum. Öte yandan Çin’deki ekonomik yavaşlama, petrol fiyatlarını tüm krizlere rağmen geride tutuyor.
Jeopolitik olarak İsrail’in kendini güçlü görmesinde yapay zekanın rolünü de görüyoruz. Yapay zeka hem savaşın tırmanmasında hem de petrolün fiyatlamasında risklerin hafife alınmasında etkisi var.
Öte yandan İsrail ile İran geriliminde iki önemli dış unsur var. Biri Körfez ülkeleri diğeri ise Türkiye. Türkiye’nin NATO üyeliğinden ve İran ilişkilerinden dolayı ne yapacağı daha çok tahmin edilebilir bir durum."
Petrolde ‘kör nokta’ riski
Algoritmanın siyah kuğu fiyatlamasını ıskalayıp ıskalamadığına da değinen Yıldız şunları söyledi:
"Hiç beklenmedik gelişmelerin ortaya çıkması olarak özetlenebilecek Siyah Kuğu olayı, geçtiğimiz 5-7 yıl içinde iki kez yaşandı. Bir tanesi COVID-19 dönemi, diğeri de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali. Kremlin’e yakın uzmanlar dahi bunu öngöremediler. Yapay zeka ise doğrudan arz-talep dengesine baktığı için bu daha büyük bir kör nokta.
Enerji piyasasında var olan veri düzeyi 70-80’lerle kıyaslanamayacak kadar fazla. Bu da yapay zekanın kullanılmasında bir gerekçe. Bu detaylı verileri incelemesi gereken sınırlı insan zekasıyla karşı karşıyayız. Bunu aşmak için yapay zeka kullanılıyor. Bu da kör noktaları artırıyor.
"Kriz birkaç haftayı bulursa bu hedge edilemeyecek kadar büyük bir olay olur"
Basra Körfezi’nden çıkan petrol, küresel petrol ticaretinin yüzde 30’unun geçtiği bir yer. Aynı zamanda İran günlük 3,2 milyon varil petrol üretiyor. Bunun 1,4 milyon varilini ihraç ediyor. Sıvılaştırılmış doğal gazın da üçte biri bu bölgeden çıkıyor. Bir kriz, ikisini birden etkileyebilir. Kriz birkaç haftayı bulursa bu hedge edilemeyecek kadar büyük bir olay olur. Bu kadar büyük bir olay olunca piyasalar bunu ‘bizim denklememizde yer alamayacak kadar büyük bir olay’ olarak tanımlıyor. Jeopolitik risk de doğası gereği tahmin edilmesi zor bir risk.
Bugün İsrail ve İran arasında ne olacağını ikisi bile tam olarak bilmiyor. İkinci bilinmezlik de ikili arasındaki herhangi bir çatışma, bölgede olağanüstü boşluklar dolduracak bir çatışma olacak. Savaş bölgesel hale gelmese bile çok büyük etkileri olacak bir durum. Dünyanın geri kalanında bu riskler, belki de ele alınması gerektiği kadar ciddi şekilde ele alınmıyor.
"Piyasalar her zaman doğrudur"
Buradan 'Kriz kesinlikle yükselecek ve petrol piyasaları yanlış gidiyor' sonucunu çıkarmıyorum. Piyasalar her zaman doğrudur. Piyasalara karşı haklı olmaktansa piyasalarla birlikte yanlış olmak daha karlı bir ticari adım olur.
Krizden bağımsız bir şekilde Suudi Arabistan, petrolde 90-100 dolar civarını hedefliyordu. Daha sonra bundan geri adım attı. Büyük bir kriz olduğunda, geçmişte fiyat dört katına kadar çıkmıştı. Şimdi talep azlığından ve diğer kaynaklardan dolayı o düzeylere çıkmaz ama yine de ciddi bir yükseliş beklenebilir. Çünkü bir B Planı yok.
ABD eğer İran’ın petrol altyapısına zarar verirse, İran da başka petrol altyapısına zarar verir gibi bir değerlendirme varsa, aslında çok spekülatif bir şey söylüyorum ama bu bazı bölgedeki bazı güçler için çok da kötü olmayabilir. Çünkü bu savaşın kaderini belirleyecek olan Körfez ve Türkiye’nin alacağı tavır.
Türkiye’nin tavrı belli ama eğer İran, Körfez’e saldırırsa ve Körfez ABD ve İsrail ile birlikte hareket ederse bu İran’ın sonu olur. Dolayısıyla bu tür bir kaos senaryosunu harekete geçirmek isteyecek güçler olabilir. Bunu uzak bir ihtimal olarak gördüğümü söyleyerek söyleyeyim ama spekülatif olarak düşündüğümüzde gerçekten öngörülemez ihtimallerin olacağı bir çatışmadan söz ediyoruz.”
