Jeff Bezos çevrimiçi kitapçıyı teknoloji devi yaptı

2017 yılında 100 milyar dolarlık kişisel servete ulaşan ilk kişi olan Jeff Bezos, zaman zaman ‘yeterince cömert olmamak’la eleştirilse de tıpkı Elon Musk gibi ‘dünyayı daha iyi bir hale getirme’ misyonu olduğuna inanıyor. Hatta bunun için Bezos’un yine Elon Musk gibi bir uzay şirketi var.

Daha çocukken, yatağında uyuyamayacak kadar büyüdüğü için yatağını bir tornavidayla söken Bezos, kardeşlerini odasından uzaklaştırmak için bir alarm sistemi bile kurmuş.

1994’te Amazon’u ve 2000 yılında Blue Origin’ı kuran Bezos, 2013 yılında ise The Washington Post’u satın alarak medya sektörüne girdi.

Amazon’a giden yol

12 Ocak 1964 yılında, Jeffrey Preston Jorgensen ismiyle, New Mexico’da doğan Jeff Bezos, Teksas’ta büyüdü. Lisedeyken McDonald’s’ta kahvaltı vardiyasında çalıştı. Anne ve babasının boşanmasından ve annesinin başka biriyle evlenmesinden sonra, 4 yaşında, üvey babasının soyadını aldı.

1986 yılında Princeton Üniversitesi’nde elektrik ve bilgisayar bilimi mühendisliği bölümünden, 4,2 not ortalamasıyla mezun oldu ve 1994 yılına kadar Wall Street’te çeşitli alanlarda çalıştı. Bunlar arasında uluslararası ticaret için bir ağ kuran girişim şirketi Fitel de yer alıyor.

1994 yılının bahar aylarında Bezos internet kullanımının bir yılda yüzde 2300 oranında arttığını okuyor. Sonrasındaysa çevrimiçi bir kitapçı kurmaya karar veriyor. Bu karar ile birlikte Bezos ve o dönemki eşi MacKenzie Scott, işlerinden ayrılıyor. İkili 5 Temmuz 1994 yılında Washington’da bir garaj kiralıyor ve Amazon’un iş planını New York’tan Seattle’a giderken yolda yazıyor.

Bezos ilk etapta şirketinin adını Cadabra yapmaya karar veriyor. Ancak Amazon Nehri’nden ilham alarak ismi Amazon’a çeviriyor. Amazon’un ilk harfinin, alfabenin de ilk harfi olması bu kararda etkili oluyor.

The Washington Post’taki bilgiye göre Amazon için Bezos, ailesinden borç alıyor. Aynı zamanda banka kredisi çekiyor. Bunun toplam bedelinin 300 bin dolar olduğu söyleniyor.

Amazon geçen yıllar içinde bir kitapçının ötesine geçiyor. Çok uluslu bir teknoloji şirketi haline gelen Amazon, dev bir e-ticaret platformunun yanında çevrimiçi reklamcılık, bulut hizmetleri, dijital içerik ve yapay zeka alanlarında faaliyet gösteriyor. Amerika’nın 5 büyük teknoloji şirketinden biri olan Amazon, Alphabet, Apple, Meta ve Microsoft’un yanında konumlanıyor.

Mayıs 2016’da Bezos, Amazon’daki 1 milyondan fazla hissesini 671 milyon dolara satıyor. Bu satışı, 4 Ağustos 2016’da başka 1 milyonluk satış daha takip ediyor. Bezos bu satıştan da 756.7 milyon dolar elde ediyor. Amazon’da işe alımlar hızlanıyor.

19 Ocak 2018’de Amazon hisselerinin değeri 109 milyar doların üzerine çıkıyor. Bundan bir ay sonra Bezos, hisselerini diğer şirketlere satmya başlıyor. Bu satıştan elde edilen gelirler Blue Origin için de kaynak oluşturulmasını sağlıyor.

Reuters'a göre 1 Şubat 2018’de Amazon, 2 milyar dolarlık çeyrek kazancıyla tarihinin en büyük gelirine ulaşıyor.

Şubat 2021’de Bezos, yılın üçüncü çeyreğinde CEO koltuğunu bırakacağını ve Amazon’un Yönetim Kurulu’nda kalmaya devam edeceğini açıklıyor. Sonrasında Bezos’un yerine Andy Jassy geçiyor.

Uzay hayali hiç bitmiyor

Bezos kariyer yolculuğunda yatırım yapmayı hiçbir zaman ihmal etmiyor. 1998 yılında Larry Page ve Sergey Brin ile tanışan Bezos, Google’ın ilk melek yatırımcılarından da biri.

Öte yandan Jeff Bezos’un önemli şirketlerinden biri de Blue Origin. 2000 yıılnda kurulan şirket ile Bezos, uzay seyahatlerine ve Güneş Sistemi’nde yaşamın geliştirilmesine olan ilgisini gösteriyor.

Şirketin web sitesinde Blue Origin, tıpkı Bezos’un idealleri gibi, şöyle anlatılıyor:

“Blue Origin, torunlarımızın torunları için evimiz olan Dünya'yı korumak amacıyla, onun sınırsız kaynaklarından ve enerjisinden yararlanmak üzere uzaya gitmemiz gerektiğine inanıyor.”

Blue Origin’in ilk roket gücü olan test uçuşu Goddard isimli araç ile 13 Kasım 2006’da yapılıyor. Başarılı uçuşu, birçok uçuş takip ediyor.

Nature Worlds News’te yer alan habere göre Bezos, Blue Origin’in esas hedefinin insanlığı gezegenli hale getirmek olduğunu söyledi. Böylece Dünya’nın doğal kaynakları da korunabilecek.

Reuters’ın haberine göre Bezos, Temmuz 2018’de ticari uzay uçuşu biletlerinin kişi başı 200 bin dolar ila 300 bin dolar arasında fiyatlandığını açıklamıştı.

Bezos’un bir diğer önemli yatırımıyla 5 Ağustos 2013’te 250 milyon dolar nakit para ödeyerek aldığı The Washington Post oldu. Sırf bu satış için Nash Holding isimli yeni bir şirket de kuruldu. 1 Ekim 2013’te satış kapandı ve Nash Holding, yayının kontrolünü aldı.

Amazon’un prensipleri

Bezos’un çalışırken katı kurallara sahip bir yönetici olduğu biliniyor. Hatta CNBC’de yer alan hbaere göre bir çalışan eğer Bezos’un bu standartlarını karşılayamıyorsa, sonu kötü bitebiliyor:

“Eğer bir çalışanın doğru cevapları yoksa, blöf yapmaya çalışıyorsa, başkasının yaptığı işten övgü alıyorsa ya da zayıflık sergiliyorsa Bezos’un alnındaki bir kan damarı şişer”

Amazon çalışanları arasında bir puanlama sistemi var ve bir çalışan, puanlama sisteminde aşağıda kalıyorsa işinden olabiliyor.

Amazon’un aynı zamanda 11 maddelik Liderlik Prensipleri de var. Amazon’un web sitesinde yazan bilgilere göre bu prensipler, Amazon’u Amazon yapıyor. Prensiplerden bazıları şöyle:

Öğrenin ve meraklı olun.
En iyiyi işe alın ve geliştirin.
Yüksek standartlarda ısrar edin.
Büyük düşünün.
Güven kazanın.

Amazon’un e-ticaret platformu geçen yıllar içinde o kadar büyüdü ki Similar Web verilerine göre, dünyanın en çok tıklanan 20 web sitesinden biri oldu. Web sitesinin trafiğinin yüzde 82’si ABD’den geliyor.

Forbes’a göre özellikle koronavirüs salgınından sonra daha da yükseliş yaşayan Amazon’un gelirleri yüzde 38 arttı ve 386 milyar dolara ulaştı.

Nisan 2020’de Bezhos, Fed America isimli kâr amacı gütmeyen kuruluşa 100 milyon dolar vereceğini açıkladı.

Eşi MacKenzie ile 2019 yılında boşanan Bezos, Amazon’daki yüzde 16 hissesinin dörtte birini MacKenzie’ye devretti.

Mart 2017’de 82.8 milyar dolarlık net gelire sahip Bezos, 2021 yılında 201 milyar dolarlık gelire ulaştı.

Mayıs 2024 itibarıyla Bezos, Forbes’un gerçek zamanlı milyarderler listesinde Bernard Arnault ve ailesindne sonra ikinci sırada.