Hayalet iş ilanları iş arayanları yanıltıyor

Giderek daha rekabetçi hale gelen iş piyasasında, meşru şirketler tarafından yayımlanan sahte iş ilanları, bilinen diğer adıyla "hayalet işler" artış gösteriyor. Resume Builder tarafından 2024 yılında yapılan bir ankete göre, yayımlanan iş ilanlarının yüzde 40'ı hayalet pozisyonlar statüsünde. Ayrıca şirketinlerin yüzde 30'u şu anda gerçekte var olmayan pozisyonlar için ilan veriyor.

Bu pozisyonlar ilan edilmiş olmasına rağmen, hemen işe alım yapılmıyor. Resume Genius'tan kıdemli içerik yöneticisi Geoffrey Scott, "Hayalet işler dolandırıcılık değil. Bunlar gerçek şirketlerden geliyor, ancak aslında var olmayan pozisyonlar. Şirket, bu pozisyon için gelecekte işe almayı düşünebilir veya bütçe kesintileri nedeniyle bu pozisyonlar kapatılmış ya da askıya alınmış olabilir" şeklinde açıklamada bulundu.

İşe alımlar yarı yarıya azaldı

Hayalet işlerin artışı, ABD merkezli kariyer şirketi Revelio Labs'in verilerinde de görülüyor. Şirket, son beş yılda iş ilanı başına işe alım oranının yarı yarıya azaldığını tespit etti. 2019'da her 10 iş ilanı için 8 işe alım yapılırken, bu sayı 2024'te sadece 4'e düştü. Revelio Labs'in baş ekonomisti Lisa Simon, bu trendin endişe verici olduğunu belirterek, "Bu durum, bir iş ilanının gerçekte ne anlama geldiğine dair sinyali zayıflatıyor ve işverenin işe alma niyetinin gerçekten olup olmadığını sorgulatıyor" dedi.

Temmuz ayında ABD iş piyasası yavaşlamış olsa da genel işgücü piyasası sağlıklı kalmaya devam ediyor. Haziran ayı İş Açıkları ve İşgücü Devir Hızı Anketi'ne göre, her bir iş açığına 0,8 işsiz kişi düşüyor. Ancak hayalet işlerin yaygınlığı, iş raporlarını karmaşık hale getiriyor ve Federal Rezerv'in (Fed) bilinçli kararlar almasını zorlaştırıyor. Korn Ferry adlı İK danışmanlık firmasından kıdemli ortak Dan Kaplan, "Hayalet işlerin artışı, iş raporunu bulanıklaştırıyor. Bu durum, Fed'in karar vermesini ve işgücü piyasasının nasıl göründüğünü anlamasını zorlaştırıyor" diye ekledi.

10 ilandan 3'üne kimse alınmayacak

Resume Builder tarafından Haziran ayında yapılan bir çalışma, çevrimiçi iş ilanlarının yüzde 30'unun şirketlerin aslında işe alma niyetinde olmadığı roller için yayımlandığını ortaya çıkardı. Neredeyse 650 işe alım yöneticisiyle görüşülerek sahte iş ilanlarının yaygınlığı değerlendirildi ve yüzde 39'u, şirketlerinin geçen yıl sahte iş ilanları yayımladığını bildirdi. Bu hayalet iş ilanları genellikle insan kaynakları departmanları, üst yönetim veya yöneticiler tarafından başlatılıyor. Resume Builder'ın baş kariyer danışmanı Stacie Haller, bu uygulama hakkında endişelerini dile getirerek, "İster şirketin büyüdüğü izlenimini yaratmak, ister çalışanlar arasında yer değiştirme duygusunu teşvik etmek olsun, bu tür uygulamalar kabul edilemez" dedi.

Şirketlere fayda sağladığı durumlar var

Etik kaygılara rağmen, sahte iş ilanları yayımlamanın bazı algılanan faydaları da var. Ankete katılan şirketlerin yüzde 68'i, bunun gelir üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu, yüzde 65'i çalışan moralinin arttığını ve yüzde 77'si sahte iş ilanları aktifken üretkenlikte bir artış olduğunu bildirdi. Organizasyon psikoloğu Brian Smith, "Bir organizasyon belirli bir bölgede veya belirli bir beceri seti için işgücü piyasasını değerlendirmek istiyorsa, sahte iş ilanları bilgilendirici olabilir. Ancak, iş arayanlar ve şirketin itibarı üzerindeki potansiyel olumsuz etkiler, herhangi bir bilgi avantajından daha ağır basıyor" dedi.

İlginç bir şekilde, ankete katılan işe alım yöneticilerinin yüzde 43'ü hayalet iş ilanlarını yayımlamanın kabul edilebilir olduğunu düşünürken, yüzde 27'si bunu muhtemelen kabul edilebilir buluyor. Buna karşılık, yüzde 20'si bunun muhtemelen kabul edilemez olduğunu ve yüzde 10'u tamamen haksız bulduğunu belirtti. Ayrıca, 2023 yılında Clarify Capital tarafından yapılan bir diğer araştırma, işe alım yöneticilerinin yarısının, gelecekteki işe alımlar için "hazırda tutulan" bir yetenek havuzu oluşturmak amacıyla rol yayımladığını ortaya çıkardı.