M çiçeği virüsü için küresel acil durum ilan edildi: DSÖ'den kritik adım
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, "DSÖ Acil Durum Komitesi bugün toplandı ve bana (M çiçeği virüsüyle ilgili) durumun uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğu tavsiye görüşünü bildirdi. Bu tavsiyeyi kabul ettim." dedi.
Ghebreyesus, M çiçeği virüsünün (Mpox) Afrika ve diğer bölgelerde daha fazla uluslararası yayılma potansiyeli olasılığı karşısında DSÖ tarafından düzenlenen Acil Durum Komitesi toplantısının ardından değerlendirmelerde bulundu.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde M çiçeği virüsüyle ilgili vakaların 10 yıldan uzun süredir bildirildiğini kaydeden Ghebreyesus, her yıl bildirilen vaka sayısında istikrarlı artışın yaşandığını kaydetti.
Ghebreyesus, "Geçtiğimiz yıl bildirilen vaka sayısı önemli ölçüde arttı. Bu yıl şu ana kadar bildirilen vaka sayısı 14 binden fazla. Hastalıkla ilgili 524 ölüm yaşandı ve geçen yılın toplamını çoktan aştı." dedi.
Geçen hafta Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Afrika'daki diğer ülkelerde M çiçeği vakalarındaki artışı değerlendirmek için Uluslararası Sağlık Tüzüğü kapsamında bir Acil Durum Komitesi toplayacağını duyurduğunu hatırlatan Ghebreyesus, "DSÖ Acil Durum Komitesi bugün toplandı ve bana (M çiçeği virüsüyle ilgili) durumun uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğu tavsiye görüşünü bildirdi. Bu tavsiyeyi kabul ettim." dedi.
Ghebreyesus, komitenin tavsiyesinin, Afrika Birliği'nin dün Afrika ülkelerinde hızla yayılan M çiçeği virüsüne karşı kıta çapında halk sağlığı için acil durum ilan etmesiyle uyumlu olduğunu da kaydetti.
Hem hayvanlardan hem insanlardan bulaşıyor
M çiçeği virüsü fareler ve sincaplar gibi kemirgen hayvanlardan veya enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor. Virüsün neden olduğu vücut döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve benzeri eşyaları kullanmak ve vücut sıvılarıyla temas etmek en önemli bulaş nedenleri arasında yer alıyor.
İlk belirtiler virüsü kaptıktan sonraki 5 ila 21 günde ortaya çıkabiliyor. Virüs genelde yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine benzer kabarcıklara neden oluyor.
Maymun Çiçeği Virüsü nedir?
Maymun Çiçeği virüsü, daha çok orta ve batı Afrika'da rastlanan, Ortopoksvirüs cinsine ait bir virüstür ve insanlara genellikle enfekte bir kişi veya hayvanla doğrudan temas yoluyla bulaşan zoonotik bir hastalık olarak tanımlanır. Virüs, enfekte bireylerin cilt lezyonları ya da vücut sıvılarıyla temas sonucu insanlara geçer. Hastalık, ateş, baş ağrısı, lenf bezlerinde şişme, kas ağrısı ve yorgunluk gibi belirtilerle kendini gösterir. Özellikle dikkat çeken bir diğer belirti ise döküntülerdir. Bu döküntüler, genellikle yüz, eller, ayaklar ve ağızda ortaya çıkar ve zamanla içi sıvı dolu lezyonlara dönüşür.
Mpox virüsü, geçmişte yaygın olan çiçek hastalığına neden olan variola virüsü ile aynı aileden gelmektedir. Ancak Maymun Çiçeceği virüsü, çiçek hastalığından daha hafif etkiler gösterir ve ölümcül olma olasılığı oldukça düşüktür. Her ne kadar "maymun çiçeği hastalığı" olarak adlandırılsa da, virüsün kaynağı tam olarak bilinmemektedir. Virüsün daha çok görüldüğü Afrika'da kemirgenler ve insan olmayan primatların (örneğin, maymunlar) bu virüsü taşıyabildiği ve insanlara bulaştırabildiği bilinmektedir.
İlk insan vakası 1970 yılında kaydedilmiş olsa da, mpox virüsü dünya genelinde asıl olarak 2022'deki salgınla tanınmıştır. Genellikle 2-4 hafta süren ve kendi kendini sınırlayan bir hastalık olarak bilinir. Yaygın belirtiler arasında ateş, kaşıntılı deri döküntüsü, lenf düğümlerinde şişme ve halsizlik bulunur. Bazı durumlarda hastalık ağır vakalara yol açabilir.
Mpox için özel bir tedavi yöntemi bulunmamakla birlikte, antiviral ilaçlar tedavide kullanılmaktadır. Hastaların büyük bir kısmı hastalığı hafif atlatır ve birkaç hafta içinde iyileşir.
2022 yılında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), "maymun çiçeği hastalığı (Monkeypox)" ismini, ırkçılık ve ayrımcılık endişeleri sebebiyle "mpox" olarak değiştirmiştir.
