Çözülememiş antik yazılar: Hindistan'daki 1 milyon dolar ödüllü yazı anlaşılırsa insanlık tarihinde neler değişir?

Hindistan’ın Tamil Nadu eyaletinde bulunan Indus Vadisi Uygarlığı’na ait 5 bin 300 yıllık yazı sistemi çözülmeyi bekleyen bir gizem olarak hükümetin 1 milyon teşvikiyle bilim dünyasında son günlerde gündeme geldi. Ancak Indus yazısı, çözülememiş tek antik yazı değil. Proto-Elamite (bugünkü İran), Linear A (Girit) ve Etrük (İtalya) gibi yazı sistemleri de hâlâ anlaşılamamış durumda. Ayrıca, Paskalya Adası'ndaki Rongorongo ve Meksika'daki Zapotec yazıları semboller açısından hâlâ birer muamma.

1 milyon dolarlık teşvik

Hindistan'da hükümet, İndus Vadisi Uygarlığı’na ait yazı sisteminin çözülmesi için 1 milyon dolar para ödülü koydu. Tamil Nadu Başbakanı M.K. Stalin, yazıtları çözüp anlamlandırana 1 milyon dolar ödül verme kararı alarak bölgenin tarihini ve kültürünü dünya çapında tanıtmayı amaçladığını söyledi.

Başbakan Stalin ayrıca, ünlü arkeolog ve epigrafist Iravatham Mahadevan’ın adını taşıyan bir kürsü kurulması için 2 krore Hindistan Rupisi (yaklaşık 270 bin dolar) hibe edeceklerini duyurdu. Bu kürsü, Tamil Nadu Arkeoloji Departmanı ve Chennai'deki Roja Muthiah Kütüphanesi bünyesindeki Indus Araştırma Merkezi ile ortak çalışmalar yürütecek. Ayrıca, Tamil kültürünün zengin tarihini ortaya çıkarmak amacıyla nümismat ve epigrafistleri teşvik etmek için iki yeni ödül daha verileceği açıklandı.

Çözüm süreci

Araştırmalar, Tamil Nadu'daki bazı kazı alanlarında bulunan duvar yazılarıyla Indus yazısı arasında benzerlikler tespit etti. Bilgisayar bilimi ve yeni çözüm yöntemleri, son yıllarda Indus yazısını anlamada önemli bir araç haline geldi. BBC'nin aktardığına göre, Washington Üniversitesi'nden Rajesh Rao ve Mumbai merkezli Tata Temel Araştırmalar Enstitüsü'nden Nisha Yadav gibi bilim insanları, yazıdaki kalıpları ve yapıları belirlemek için makine öğrenimi tekniklerini kullanıyor. Yadav, yazıdaki en yaygın işaretin iki kulplu bir kavanoza benzediğini ve yazıların genellikle birçok işaretle başlayıp daha az işaretle sona erdiğini belirtti. Yadav, "İşaretlerin tam kelimeler mi, yoksa kelimelerin ya da cümlelerin parçası mı olduğunu hâlâ bilmiyoruz" dedi.

Le ministre en chef de l'État du Tamil Nadu, dans le sud de l'Inde, a récemment annoncé qu'une récompense d'un million de dollars serait attribuée à quiconque parviendrait à déchiffrer les mystérieux symboles de l'écriture de la civilisation de l'Indus, ou encore d'Harappa, l'une… pic.twitter.com/MVVPlRPiZe

— Bernadette Arnaud (@NarudaaArnaud) January 21, 2025

Çalışmalar, Indus yazısının yapılandırılmış bir mantık taşıdığını ortaya koydu. Ayrıca, makine öğrenimi yardımıyla okunaksız ve hasarlı metinler onarılarak yeni araştırmalar için zemin hazırlandı. Ancak uzmanlar, yazının tam olarak çözüleceği konusunda temkinli bir yaklaşım sergiliyor. Indus yazısı, hâlâ antik dünyanın en büyük gizemlerinden biri olarak kalmaya devam ediyor.

Çözülen antik yazılar insanlık tarihini yeniden şekillendirebilir

Bazı uzmanlar, bu eski yazıların çözülebilmesi durumunda insanlık tarihinin yeniden şekillenebileceğini düşünüyor. Eğer Proto-Elamite, Indus, Linear A ve diğer antik yazı sistemleri çözülebilirse, bu, tarihsel anlayışımızı köklü bir şekilde değiştirebilir. İşte nedenleri:

Yeni tarihsel bilgiler: Bu yazılar, henüz tam olarak çözülememiş birçok antik uygarlık ve toplum hakkında bilinmeyen bilgileri ortaya çıkarabilir. Bu yazıların çözümlenmesi, kaybolmuş kültürlerin, ekonomik ilişkilerin, dini inançların ve toplumsal yapılar hakkında derinlemesine bir anlayış sağlayabilir.

İlk kültürel etkileşimler: Özellikle Indus yazısının çözülebilmesi, Indus Vadisi ile diğer eski uygarlıklar arasındaki etkileşimleri daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir. Bu, farklı medeniyetlerin birbirinden nasıl etkilendiğini ve tarihlerinin nasıl kesiştiğini ortaya koyabilir.

Dilin evrimi: Eğer eski yazılar çözülebilirse, bu, dil evrimi ve farklı dillerin birbirleriyle olan ilişkileri konusunda da yeni veriler sunabilir. Bu, dilbilimcilerin eski dillerin ve dil ailesinin nasıl geliştiğini yeniden değerlendirmesine yol açabilir.

Sonuç olarak, bu eski yazıların anlaşılması, yalnızca tarihsel bilgileri değil, aynı zamanda insanlık tarihine bakış açımızı da büyük ölçüde dönüştürebilir. Bu, medeniyetlerin evrimini, kültürel etkileşimleri ve toplumsal yapıları daha kapsamlı bir şekilde yeniden anlamamıza olanak tanıyabilir.