COP29 başladı: Finansman gündemi ön planda olacak

Birleşmiş Milletler'in (BM) Azerbaycan'ın Bakü kentindeki COP29 iklim zirvesi başladı. Bazı liderler zirveye katılmamayı planlarken, devletler birçok hava felaketinin yaşandığı bir yılın ardından finans ve ticaret konularında zorlu görüşmelere hazırlanıyor.

COP29, 11-22 Kasım'da Bakü Olimpiyat Stadyumu'nun içinde ve çevresinde kurulan geçici alanlarda gerçekleştirilecek.

Bakü'de bir araya gelen delegeler, COP29 zirvesinin en önemli gündem maddesi olan, gelişmekte olan ülkeler için 100 milyar dolarlık hedefin yerine yıllık 1 trilyon dolara kadar iklim finansmanı sağlanmasına yönelik anlaşmaya varmayı umuyor.

COP29'da iklim kriziyle mücadelede kullanılmak üzere oluşturulan çeşitli iklim fonlarının ön planda olması bekleniyor ve uzmanlar bu beklenti doğrultusunda zirveyi "Finans COP" olarak da adlandırıyor. Danimarka’nın başkenti Kopenhag'da 2009'da düzenlenen COP15'te verilen finansman taahhütlerinin yerine gelecek yeni hedeflerin konuşulacak olması da bu adlandırmanın gerekçelerinden birini oluşturuyor.

Hedefler, dünyanın en büyük ekonomisine sahip ABD'de iklim değişikliğini inkar eden Donald Trump'ın ikinci kez başkan seçilmesi, ekonomik endişeler, Ukrayna ve Gazze'deki savaşlar gibi diğer zorluklarla karşı karşıya.

Birleşmiş Milletler İklim Şefi Simon Stiell, Bakü Stadyumu'nda düzenlenen zirvede yaptığı açıklamada, "İklim finansmanının bir hayır işi olduğu fikrini bir kenara bırakalım. İddialı yeni bir iklim finansmanı hedefi, en büyük ve en zengin ülkeler de dahil olmak üzere her ülkenin kendi çıkarına tamamen uygun" dedi.

Zirveye katılmaması beklenen siyasi liderler arasında ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen yer alıyor.

COP29 zirvesine başkanlık eden Muhtar Babayev, dünyanın "felakete sürüklendiğini" ve zirvenin dünyanın iklim hedefleri için bir "karar anı" olduğunu belirterek, Azerbaycan köprüyü inşa edebilir fakat hepinizin köprüden geçmesi gerekiyor. Acele etmemiz gerekiyor" dedi.

Çin, Brezilya, Hindistan ve Güney Afrika'dan oluşan "BASIC" grubu adına konuşan Çin, 2026'da yürürlüğe girecek Avrupa Birliği'nin karbon sınır vergileri gibi "kısıtlayıcı ticari önlemlerinin" COP29 zirvesinde ele alınmasını talep etti.

COP29 iklim zirvesinin önemli katılımcıları kimler?

Çin, COP29 zirvesine iklim değişikliği konusunda yeni bir diplomat gönderecek. Eski temsilci Xie Zhenhua'nın yerini eskiden dışişleri bakan yardımcılığı yapmış olan Liu Zhenmin aldı.

Küresel olarak en fazla karbon salımı yapan ikinci ülke olan ABD, Donald Trump'ın kazandığı başkanlık seçimlerinin ardından COP29'a katılacak. ABD'yi COP29'da Beyaz Saray'ın kıdemli danışmanı John Podesta liderliğindeki müzakere heyeti temsil edecek.

27 ülkeden oluşan Avrupa Birliği (AB), COP29'da en çok anlaşmazlığa yol açan konularından bazılarına ilişkin duruşunu henüz açıklamış değil.

İngiltere'de Temmuz ayındaki seçimde iktidara gelen İşçi Partisi, COP29'da iklim konusundaki taahhüdünün altını çizmeyi planlıyor.

Kendilerini "troyka" olarak adlandıran COP28, COP29 ve COP30 zirvelerinin ev sahibi ülkeler Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Azerbaycan ve Brezilya geçen yıl BM'nin yıllık iklim görüşmelerinin düzenlenmesi konusunda sürekliliği sağlamak üzere iş birliği yaptığını açıklamıştı.

Hızlı gelişen kalabalık ülkeler olan Brezilya, Güney Afrika, Hindistan ve Çin'in iklim değişikliğiyle mücadele konusunda büyük etkiye sahip olabileceği düşünülüyor.

Gelişmekte olan 77 ülke ve Çin'den oluşan bu ittifak aynı zamanda varlıklı ülkelerin karbondioksit salımını azaltma konusunda yoksul ülkelerden daha büyük bir sorumluluğa sahip olduğunu ifade ediyor.

Kayıt yaptıranların sayısının 67 bini geçtiği zirveye Türkiye, başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere, hükümet üyeleri, kamu ve sivil toplum kuruluşları ile uzman ve akademisyenlerin yer aldığı heyetle üst düzey katılım sağlayacak.