Bir zamanların lideri Intel zorlu bir sınavdan geçiyor: Bu duruma nasıl geldi?
- Intel zor günler geçiriyor. Yılın başından bu yana hisseleri yüzde 60'a yakın değer kaybeden şirket, 2023 yılında çip üretim işinde 7 milyarlık zarar açıklamıştı.
- Nvidia, yapay zeka alanındaki liderliği ile pazarda üstünlük sağlarken, Intel bu teknolojiyi yakalamakta zorlanıyor.
- Yaklaşık yarım yüzyıldır varlığını sürdüren Intel, bu duruma nasıl geldi?
Yılın başından bu yana Intel hisseleri yüzde 60'a yakın değer kaybetti. Şirketin gelirlerinde yaşanan keskin düşüşler ve çip fabrikasında milyarlarca dolar zarar etmesi nedeniyle çalışanlarının yüzde 15'ini işten çıkarması, bu düşüşte etkili oldu.
Intel'in hisse değeri neredeyse 2013'ten beri görülmemiş bir fiyat seviyesinde dolaşıyor: Yaklaşık 21,8 dolar.
Şirket, işten çıkarmalar ve temettü ödemelerini askıya alarak rezervlerini güçlendirmeye çalışıyor. Öte yandan Qualcomm gibi bir devin Intel'i almak için çalışmalara başladığı söyleniyor. Yatırım şirketi Apollo'nun ise 5 milyar dolarlık yatırım desteğinde bulunmak istediği iddia ediliyor. Ancak bu hamleler bile şirketi eski parlak günlerine, özellikle Nvidia gibi rakip çip üreticilerinden gelen yoğun rekabet karşısında, geri döndürmeye yetmeyebilir.
Nisan ayındaki yatırımcı sunumunda şirket, çip üretim biriminin 2023'te bir dizi yanlış karar sonucu 7 milyar dolar zarar ettiğini ve 2022'ye göre gelirinin yüzde 31 düştüğünü açıkladı. Intel CEO'su Pat Gelsinger'e göre, maliyet düşürme ve diğer önlemler 2025'te şirkete 10 milyar dolar tasarruf sağlayacak.
Telefonlardan uçaklara kadar birçok teknolojik ürün için yarı iletken teknolojisi oldukça kritik konumda. Bu teknoloji Intel'in de işinin temelini oluşturuyor. Ancak son duyuruların da gösterdiği gibi, Intel artık eskisi kadar yenilikçi bir lider değil.
Intel için işler nasıl bu kadar kötüye gitti?
Intel aslında maliyet düşürme önlemlerini ilk kez uygulamadı. Şirket, Ekim 2022'de toplu işten çıkarmalar yapmıştı.
Bernstein Research kıdemli analisti Stacy Rasgon, Intel ile ilgili yaptığı açıklamada, Intel'in Şubat 2022'de açıkladıkları gelir hedeflerini 'uçuk' olarak değerlendirmişti ve şirketi, yatırımlarını Covid-19 pandemisi dönemindeki gelire göre ayarladıkları için eleştirmişti. Ancak o dönem insanların evden çalışmasına ve çocukların uzaktan eğitim almasına olanak tanıyan teknolojiye olan ihtiyacı artırmıştı. Tabii bu hızlı yükseliş, aynı hızda düştü.
Ancak mevcut CEO Pat Gelsinger, 2021'de göreve başladığında, on yıllık bir tökezlemeden çıkmakta olan bir iş devraldı.
Şirket zor durumdaydı ve pazara sunabilecekleri rekabetçi bir ürün yoktu. Bu atmosferde Nvidia, yapay zeka teknolojisinde önemli bir üstünlük sağlamaya başladı.
Intel'in diğer büyük son hamlesi dökümhane işi oldu. Şirket küresel çip tedarik zincirini genişletmek için yaklaşık 20 milyar dolarlık yatırım yaparak yeni dökümhane işini başlattı. Ancak SoftBank ile çip üretim anlaşması iptal olan şirket bu işe beklediği gibi başlayamadı. Dökümhane işi 2023'te yaklaşık 7 milyar dolar zarar edince şirket, dökümhane işini Intel Foundry olarak ayrı bir şirkete dönüştürdü. Burada amaç Intel'in karlılığının bu zarardan daha fazla etkilenmesini önlemekti.
Intel artık teknolojinin ön saflarında değil.
Futurum Group CEO'su Daniel Newman, Intel'in tarihsel olarak en ileri teknolojiyi zorlayan şirket olduğuna dikkat çekti. Ancak Gelsinger'in göreve başlamasından önceki dönemde şirket, yapay zeka dönüşümünü kaçırdı. Bu sırada, Nvidia, AMD ve TSMC gibi şirketler, yapay zeka teknolojisini hızlandırmak için kullanılabilecek yarı iletken çipler üreterek pazarı doldurdu.
Özellikle Nvidia, baskın bir güç haline geldi. Daha ChatGPT ortaya çıkmadan Nvidia, bu olasılığa büyük bir yatırım yaptı.
Şirket, yapay zekadaki olası bir patlamadan fayda sağlamak için araştırma ve geliştirme, birleşme ve satın alma stratejilerini yapılandırdı. Newman, Nvidia'nın oyunu, kimsenin oynamadığı bir zamanda oynamaya başladığını söylüyor.
Intel şimdi Gaudi teknolojisiyle yakalamaya çalışıyor. Ancak bu arada Intel ürünlerini kullanan şirketler artık Intel'den uzaklaşıyor. Örneğin Apple, Intel işlemcilerinden kendi işlemcilerini üretmeye 2020'de geçti. Apple Intelligence’ı geliştirmek için Google’a güvendi. Intel yarışa bile giremedi.
Intel, işten çıkarmalardan ve temettülerin durdurulmasından elde edilen parayla hayatta kalıyor. CHIPs Yasası’ndan gelen hükümet sübvansiyonları ve dökümhane işine yatırım yapan Brookstone ve Apollo gibi hedge fonlarından gelen yatırımlar da şirkete yardımcı oluyor.
