Astronotlar uzayda mahsur: ABD’nin uzayda Rusya’dan bağımsızlık planı sınıfta kaldı
- Boeing'in Starliner uzay mekiği ile ISS'ye gönderdlği iki astronot, mekikteki sorunlar nedeniyle uzayda mahsur kaldı. Boeing sorunlar üzerinde çalışıyor.
- Boeing ile birlikte ABD için uzay mekiği üreten SpaceX'te ise işler yolunda gözüküyor.
NASA astronotları Suni Willams ve Butch Wilmore, 5 Haziran günü çıktıkları uzay görevinden henüz dönemedi. Boeing'in Starliner mekiği ile yola çıkan ikili, uzay mekiğindeki teknik sorunlar nedeniyle bir türlü geri dönmeyi başaramadı.
2011 yılında mevcut uzay mekiğini emekliye ayıran NASA, yeni bir dönem başlattı.
ABD, astronotlarını uzaya göndermek için uzun bir süre Rusya'ya güvendi ancak geçen süre içinde artan maliyetler ülkeyi yeni arayışlara itti. O dönem astronotların gidiş dönüş maliyetleri 90 milyon doları bulunuyordu.
Eski Başkan Barack Obama döneminde ABD, Rusya'ya güvenmek yerine yönünü ABD'li şirketlere çevirdi. İşte Boeing ve Elon Musk'ın şirketi SpaceX'in sürece dahil olması da böyle gerçekleşti.
Her iki şirket de kamu-özel uzay araştırmaları ortaklığı için anlaşmalar yaptı. Ancak geliştirme sürecinde her ikisi de farklı başlangıç ve bitiş aşamalarından geçti.
Yaşanan sorunları ilk çözen şirket SpaceX oldu. Şirket, 2020 yılında Dragon Crew ile uzaya iki astronot götürmeyi ve sağ salim geri getirmeyi başardı.
Boeing ise ilk insanlı uşuşunu 5 Haziran'da yaptı.
Starliner ile Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) doğru yola çıkan astronotlar, dönüşü tam dört kere ertelendi.
Bilinmesi gerekenler
Sky News, astronotların mahsur kalmasına kadar geçen süreyi şöyle özetliyor:
- NASA'nın uzay mekiği emekliye ayrıldıktan sonra, NASA'nın Ticari Mürettebat Programı kapsamında SpaceX ve Boeing'in uzay araçları geliştirildi.
- NASA proje kapsamında; Boeing'e 4,2 milyar dolarlık, SpaceX'e ise 2,6 milyar dolarlık sözleşmeler verdi.
- NASA raporuna göre, kamu-özel ortaklığı, Rusya'ya ödenen koltuk başına maliyeti 90,3 milyon dolardan 69,9 milyon dolara düşürecek.
- 2019 NASA denetimine göre, SpaceX ve Boeing'in 2024 yılına kadar en az 48 astronotu ISS'ye göndermesi bekleniyordu ama her şirketin "paraşüt, tahrik ve fırlatma iptal sistemleriyle ilgili önemli güvenlik ve teknik zorluklarla" karşı karşıya kalması nedeniyle bu beklentinin gerçekleşmediği belirtildi.
- SpaceX, Mayıs 2020'de ilk insanlı uzay aracını başarıyla fırlatıp geri getirdi. O zamandan beri birkaç başarılı görevi tamamladı.
- Boeing'in insanlı mürettebat misyonu, Aralık 2019'daki testlerin teknik aksaklıkları giderememesinin ardından birkaç kez sekteye uğradı. 2022'de Starliner'ın insansız aracı ISS'ye ulaştı, ancak 2023'te paraşütle ilgili daha fazla sorun keşfedildi. Dolayısıyla insanlı görev tekrar gecikti.
- En sonunda 5 Haziran günü geldi. Boeing'in Starliner adlı uzay aracı, 5 Haziran'da ilk insanlı uzay aracını Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) başarıyla fırlattı. Ancak araçta bir dizi sorun yaşandı ve astronotların eve dönüşü gecikti.
Bildirilene göre aracın itki sisteminde helyum sızıntıları vardı. Mühendisler haftalardır arızalı iticileri onarmaya çalışıyor.
Boeing, Perşembe günü Fox News Digital'a gönderdiği e-postada helyum sızıntılarının tamamen stabil olduğunu ve dönüş görevi için endişe verici olmadığını belirtti. Kapatılan beş iticiden dördünün normal şekilde çalıştığını söyledi.
Starliner, 45 gün boyunca kalabileceği ISS'de demirli kalacak. Astronotların Dünya'ya dönüşü için yeni bir tarih henüz yok.
