İlber Ortaylı'dan 'kalabalık yalnızlık' eleştirisi: Anlamı kafa karıştırıcı, kafiye dışında bir özelliği yok

Tarihçi ve akademisyen Prof. Dr. İlber Ortaylı, ‘Türkiye rönesansının kırılması’ başlıklı yazısında Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından yapılan ankette ‘yılın kelimesi’ seçilen ‘kalabalık yalnızlık’a ilişkin değerlendirmelerini aktardı. TDK’nın geniş bir tarama ve değerlendirme ile fonetik laboratuvar çalışması yapmadığı için çok yanlış kelimeler belirlediğini söyleyen Ortaylı, yılın kelimesi için de, “Kullanımında kafiyeden başka hiçbir özellik yok. Anlam olarak son derece kafa karıştırıcı” dedi.

Ortaylı, “Soyut, sentetik bir kavram olmakla birlikte basit bir tasviri birleştiren, gramer bakımından da adeta ‘hanedanlık’ kelimesine benzer kaba bir kafiye. Bu terimi bizim nesil duydu. 1950’lerde ‘The Lonely Crowd’ başlığıyla çıkan, Yale profesörlerinden David Riesman’ın eseriydi. Refah düzeyi ve organizasyon bakımından kendisiyle çok övünen ABD ve Batı Avrupa toplumlarındaki geleceğin krizini haber veriyordu. Problem, dikkat çekildiği kadar da büyüktü. Bu kelime, sosyolojimizde ‘yalnız toplum’ diye çevrildi ve doğru da kullanıldı” ifadelerini kullandı.

'TDK çok yanlış kelimeler belirliyor'

“Bu nedenle, böyle bir kelimenin hiçbir akademik kontrole başvurmadan kabul edilmesini sakıncalı görüyorum” diyen Ortaylı, şöyle devam etti:

“Dil çok önemlidir. Maalesef TDK, 1940’lardan beri kimin idaresinde ve kimin hâkimiyetinde olursa olsun şuursuzca, bazen doğru dürüst deyimleri ortaya koysa da, geniş bir tarama ve değerlendirme ile fonetik laboratuvar çalışması yapmadığı için çok yanlış kelimeler (sözlükler) belirliyor. Kurumun bu huyu devam ediyor. Kullanmamanızı tavsiye ediyorum. Bunun adı ‘yalnız kalabalık’tır, 'münzevi kalabalık' da olabilir. Önce bu kelimeyi seçime sunanlar, kavramı anlatan ve ele alan sosyolojik eseri okusalardı.”