Ekonomistler: Trump’ın politikaları enflasyon ve faiz oranlarını artırabilir

Çoğu ekonomist, eski Başkan Donald Trump’ın ikinci bir yönetim döneminde uygulayacağı politikaların, Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in önerdiği politikalara kıyasla enflasyonu, faiz oranlarını ve bütçe açığını daha fazla artıracağını düşünüyor. Bu sonuç, The Wall Street Journal'ın 4-8 Ekim tarihleri arasında 66 ekonomistle gerçekleştirdiği üç aylık ankette ortaya çıktı.

Anketin sonuçları, Trump'ın Temmuz ayında Başkan Joe Biden ile yarıştığı dönemde yapılan ankete benzerlik gösteriyor. Biden, 21 Temmuz’da yarıştan çekildi ve Harris kısa süre sonra aday oldu.

O zamandan beri hem Harris hem de Trump, önemli yeni politika önerileri açıkladı. Örneğin Harris, yeni doğan çocuklar ve ev alımları için yeni teşvikler önerirken, Trump fazla mesai ücretleri ve Sosyal Güvenlik yardımları üzerindeki vergilerin kaldırılması, otomobil kredisi faizleri ile eyalet ve yerel vergilerde muafiyetler önerdi.

Trump’ın politikaları enflasyonu artırabilir

Seçimlere 1 ay kaldı: Kritik eyaletlerde kim önde?Haberler

Anket sonuçlarına göre ekonomistler hâlâ Trump’ın politikalarının enflasyon, bütçe açığı ve faiz oranlarına daha fazla katkı sağlayacağını belirtiyorlar. Temmuz ayından bu yana bu fark daha da artmış durumda. Ankete katılan 50 ekonomistin yüzde 68’i, fiyatların Trump yönetimi altında Harris’e göre daha hızlı yükseleceğini söyledi. Bu oran Temmuz ayında yüzde 56 idi. Sadece yüzde 12’si enflasyonun Harris yönetiminde daha yüksek olacağını düşünürken, geri kalan ekonomistler ise adaylar arasında belirgin bir fark görmedi.

California Lutheran Üniversitesi Ekonomik Araştırma ve Tahmin Merkezi direktörü Dan Hamilton, “Her iki adayın da enflasyon yaratıcı politikaları var” dedi. Ancak Temmuz ayındaki tahminlerine göre Hamilton ve meslektaşı Matthew Fienup, Trump’ın ikinci döneminde fiyatların daha hızlı artacağını, çünkü eski başkanın gümrük vergilerine dair planlarının daha netleştiğini ifade etti. Hamilton, “Temmuz ayından bu yana, Trump’ın Harris’e göre serbest ticarete daha fazla karşı olduğu açık hale geldi” dedi.

Gümrük vergisi planları dikkat çekiyor

Trump, Temmuz ayından bu yana ithal mallara yüzde 10 ila yüzde 20 arasında değişen genel gümrük vergileri uygulama sözü verdi. Önceki planında yüzde 10’luk gümrük vergileri öngörülmüştü. Ayrıca eski Başkan Trump, Çin'den yapılan ithalatlara yüzde 60 veya daha yüksek gümrük vergileri uygulanmasını önerdi.

Trump’ın ilk döneminde uyguladığı gümrük vergilerinin incelemeleri, bu maliyetlerin genellikle ithalatçılara veya tüketicilere yansıtıldığını ve ithal girdilere bağımlı sektörlere zarar verdiğini ortaya koydu. Rabobank’tan kıdemli ABD stratejisti Philip Marey, "Gümrük vergileri ekonomistlerin düşündüğü gibi işlerse, insanların çok kötü bir sürprizle karşılaşacağını düşünüyorum" dedi.

Trump, gümrük vergilerini savunuyor

Trump, gümrük vergilerini ABD’ye imalat işlerini geri getirmek, federal hükümete gelir sağlamak ve yıllardır ABD’yi “sömüren” ülkeleri cezalandırmak için bir yol olarak öne sürdü. Ticaret savaşına ve diğer büyük ticaret ortaklarıyla yaşanan gerilimlere rağmen, Trump döneminde enflasyonun Biden yönetimine göre daha düşük olduğunu belirterek gümrük vergilerinin olumsuz yanlarını reddetti.

Trump kampanyasının kıdemli danışmanı Brian Hughes ise, "Geçmişte olduğu gibi şimdi de Trump’ın politikaları büyümeyi hızlandıracak, enflasyonu düşürecek, Amerikan imalatını teşvik edecek ve ülkemizin işçi sınıfını diğer ülkeler lehine olan adaletsiz politikalardan koruyacak" dedi. Ayrıca Hughes, Wall Street elitlerinin geçmiş çalışmalarının eksikliklerini kabul etmeleri gerektiğini de belirtti.

Ekonomik politikaların kaderi Kongre'ye bağlı

The Wall Street Journal, ekonomistlerden adayların önerdiği politikaları değerlendirmelerini istedi. Bu politikaların hayata geçirilip geçirilmeyeceği büyük ölçüde Kongre'nin yapısına bağlı olacak. Covid-19 pandemisi ve sonrasındaki etkiler, Trump ve Biden’ın ekonomik politikalarının doğrudan karşılaştırılmasını zorlaştırıyor.

İstihdam, Biden döneminde Trump’a göre daha hızlı arttı. Bunun nedeni ise 2020'nin başlarında pandemi nedeniyle 20 milyondan fazla işin bir anda yok olması ve bunun hızlı bir toparlanma ortamı yaratması. Biden döneminde enflasyon 40 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Bunun büyük bir kısmı pandemiyle ilgili tedarik zinciri aksaklıkları ve federal teşviklerden kaynaklandı. Bu teşviklerin bir kısmı Trump tarafından yasalaştırılmıştı.

Gümrük vergilerinin istihdam üzerindeki etkisi

Journal’ın anketi, Trump’ın önerdiği geniş çaplı gümrük vergilerinin iç üretim istihdamını üç ila beş yıl içinde nasıl etkileyeceğini de sordu. Yanıt veren 44 ekonomistin yüzde 59’u istihdamın daha düşük olacağını, yüzde 16’sı ise istihdamın artacağını söyledi. Geri kalan ekonomistler ise istihdamda bir değişiklik görmediklerini belirtti.

Trump da Harris de mali disiplinle ilgili çok fazla açıklama yapmadılar. Ancak ekonomistlerin yüzde 65’i, Trump’ın önerdiği politikaların federal bütçe açığı üzerinde daha fazla baskı yaratacağını öngörüyor. Bu oran Temmuz ayında yüzde 51’di.

Son haftalarda Trump, Sosyal Güvenlik gelirlerine ve fazla mesai ücretlerine uygulanan vergileri kaldırmayı ve yurtdışında yaşayan ABD vatandaşları için bu vergileri düşürmeyi önerdi. Ayrıca, sınır dışı etme ve göçmenlik denetimlerini artırma sözü verdi. Bu durum, ABD’de çalışan ve vergi ödeyen insan sayısını azaltabilir.

Federal bütçe açığı genişleyebilir

Sorumlu Federal Bütçe Komitesi, Trump’ın planlarının federal bütçe açığını önümüzdeki on yıl içinde 7,5 trilyon dolar artıracağını, bu rakamın Harris yönetiminde beklenen artışın iki katından fazla olduğunu tahmin ediyor. Daha yüksek bütçe açıkları ve enflasyonun olası bir sonucu da daha yüksek faiz oranları olacak. Journal’ın anketinde ekonomistlerin yüzde 61’i, Trump’ın başkanlığında faiz oranlarının Harris’e göre daha yüksek olacağını öngörüyor.

Ekonomik büyüme açısından adaylar arasında fark az

Ekonomistler, genel ekonomik büyüme açısından iki aday arasında daha az fark görüyorlar. Ankete katılan ekonomistlerin yüzde 45’i Harris yönetiminde üretimin daha hızlı genişleyeceğini, yüzde 37’si ise Trump yönetiminde ekonominin daha hızlı büyüyeceğini belirtti. yüzde 18’i ise adaylar arasında belirgin bir fark olmadığını söyledi.

California Lutheran Üniversitesi’nden Hamilton, Trump’ın kurumsal vergileri düşürme ve düzenlemeleri azaltma planlarının, gümrük vergilerine rağmen ekonominin Harris yönetiminde olacağından daha hızlı büyümesine neden olacağını düşünüyor.

Ekonomik görünümde iyileşme

Anket, ekonomistlerin Temmuz ayından bu yana daha olumlu bir görünüm kazandığını gösteriyor. Şu anda ABD gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) 2024'ün dördüncü çeyreğinde bir önceki yıla göre yüzde 2,2 oranında büyümesi bekleniyor. Bu oran Temmuz ayında yüzde 1,7 olarak tahmin edilmişti. Tüketici fiyat endeksi ile ölçülen enflasyonun yıl sonunda yüzde 2,5 seviyesinde olacağı öngörülüyor. Bu oran Temmuz’daki yüzde 2,8 tahmininin altında.

İşsizliğin bu yıl yüzde 4,2 seviyesinde kapanacağı öngörülüyor, bu oran Temmuz’daki tahminle neredeyse aynı. Eylül ayında işsizlik oranı yüzde 4,1 olarak gerçekleşti. Ekonomistlerin önümüzdeki 12 ay içinde resesyon olasılığına verdikleri ortalama yüzde, Temmuz ayında yüzde 28'den Ekim ayında yüzde 26'ya düştü. Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell’ın iş performansına "A" notu veren ekonomistlerin oranı, Journal'ın bu soruyu en son Ekim 2023'te sorduğunda yüzde 20’den yüzde 45’e yükseldi.

Bazı ekonomistlere göre, ABD hükümeti istatistikçileri tarafından Temmuz ayında açıklanan kişisel gelirlerin tasarruf oranındaki büyük bir yukarı yönlü revizyon özellikle güven verici oldu. Bu revizyon, ABD hanehalklarının Temmuz ayında önceki tahminlere göre 454 milyar dolar daha fazla tasarruf ettiğini gösterdi. Tüketici harcamaları ekonomik üretimin yaklaşık üçte ikisini oluşturduğundan, daha yüksek bir tasarruf oranı genişlemenin devam edebileceğine işaret ediyor.