Axios: İsrail ve Lübnan ateşkes anlaşmasına yaklaştı

İsrail ile Lübnan arasında bir yılı aşkın süredir devam eden İsrail-Hezbollah çatışmasını sona erdirmeye yönelik bir ateşkes anlaşmasının imzalanmak üzere olduğu iddia ediliyor. Axios’a konuşan iki üst düzey İsrailli ve iki ABD’li yetkili, tarafların nihai bir anlaşmaya yaklaştığını belirtti.

Anlaşmanın önemi

Çatışmalar, 3.500’den fazla Lübnanlının hayatını kaybetmesine, 15.000’den fazla kişinin yaralanmasına neden oldu. Ateşkes anlaşmasının imzalanması durumunda, sınırın her iki tarafında yer alan yüz binlerce sivilin evlerine dönmesi bekleniyor.

Anlaşmanın detayları

Taslak anlaşma, 60 günlük bir geçiş dönemi içeriyor. Bu süreçte:

• İsrail ordusunun güney Lübnan’dan çekilmesi,
• Lübnan ordusunun sınır bölgelerine konuşlanması,
• Hezbollah’ın ağır silahlarını Litani Nehri’nin kuzeyine taşıması öngörülüyor.

Anlaşma kapsamında, ABD liderliğinde bir gözetim komitesi kurulacak. Bu komite, anlaşmanın uygulanmasını denetleyecek ve ihlalleri ele alacak. ABD’nin ayrıca İsrail’e bir güvence mektubu vermeyi kabul ettiği ifade ediliyor. Bu mektup, İsrail’in, Lübnan topraklarından gelebilecek tehditlere karşı ABD ile istişare sonrası harekete geçmesine olanak tanıyor.

Çatışmaların geçmişi

Çatışmalar, 8 Ekim 2023’te Hezbollah’ın İsrail’e roket fırlatmasıyla başladı. 1 Ekim 2024’te İsrail’in Lübnan’a kara harekatı başlatmasıyla tansiyon daha da yükseldi. Çatışmalar boyunca can kayıplarının büyük bölümü Lübnan tarafında yaşandı; yaklaşık 140 İsrailli asker ve sivil hayatını kaybetti.

Müzakerelerin perde arkası

Anlaşmaya ilişkin müzakereler, geçtiğimiz perşembe günü Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM), İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkarmasıyla karmaşık bir hal aldı. Netanyahu’nun bu karara öfkelendiği ve özellikle Fransa Dışişleri Bakanlığı’nın mahkeme kararını uygulayacağını açıklamasıyla gerilimin arttığı ifade edildi.

Fransa’nın anlaşmanın gözetim komitesinde yer almasını isteyen Lübnan, bu durumdan rahatsız oldu. ABD Başkanı Joe Biden, Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron ile görüşerek gerilimi çözmeye çalıştı. Biden’ın, Netanyahu’nun öfkesinin haklı olduğunu ifade ettiği, Macron’un ise Fransa’nın yalnızca UCM’ye karşı yasal yükümlülüklerini açıkladığını söylediği aktarıldı.

Cumartesi günü ABD’li arabulucu Amos Hochstein, İsrail’in anlaşmaya yönelik somut adımlar atmaması durumunda müzakerelerden çekilme tehdidinde bulundu.

Son durum

Netanyahu, pazar günü üst düzey bakanlar ve istihbarat yetkililerinin katıldığı bir toplantı düzenledi. Toplantıda, anlaşmaya doğru ilerleme kararı alındığı ve bu hafta bir açıklama yapılabileceği belirtildi. Ancak görüşmelere katılan bir başka yetkili, hâlâ çözülmesi gereken bazı meselelerin bulunduğunu ifade etti.

ABD’li yetkililer de tarafların nihai anlaşmaya yaklaştığını doğrulasa da, müzakerelerin henüz tamamlanmadığını belirtti.

Sonraki adımlar

Netanyahu’nun, anlaşmayı İsrail Güvenlik Kabinesi’ne sunarak oylama yapması bekleniyor.

Ayrıca, ABD Savunma Bakanlığı’nın Orta Doğu politikaları sorumlusu Dan Shapiro’nun, pazartesi günü İsrail’e giderek Savunma Bakanı Israel Katz ve diğer yetkililerle bir araya geleceği bildirildi.