Merkez Bankası TL'de rüzgarı tersine mi çevirdi? Dikkat çeken 2024 analizi

Son yıllarda yabancı para birimleri karşısında ciddi değer kayıpları yaşayan Türk Lirası’nın 2024 performansına dair raporlar gelmeye devam ediyor. Uluslararası kuruluşlar yayınladıkları raporlarda TL için pozitif bir tablo çiziyor. 2023’te en kötü performansı sergileyen 5 para biriminden biri olan TL’de rüzgar tersine mi dönüyor?

2023 Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrası değişen ekonomi yönetimi ile birlikte ortodoks politikalara geçilmesi Türkiye ekonomisi için adeta dönüm noktası oldu. 2023 yılının ilk 6 ayında liralaşma stratejisi ile başlatılan Kur Korumalı Mevduat ve benzeri programlar ile birlikte Merkez Bankası’nın faiz politikası ile piyasanın ayrışması TL’de ciddi kayıplara yol açmıştı. Ekonomi yönetimi Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek önderliğinde devreye alınan politikalar ve Merkez Bankası’nın faiz politikası, başta enflasyon olmak üzere birçok kalemde etkisini kısa vadede göstermedi. Uzun yıllardır hırpalanan TL’nin kayıplarını toplaması ve yabancı para birimleri karşısında değer kazanması elbette kolay olmayacaktı. Öyle ki TL 2023’te neredeyse tüm para birimleri karşısında değer kaybetti. 

Geçen yıl ABD Doları yüzde 57,71, Euro yüzde 62,65, İngiliz Sterlini yüzde 65,96, İsviçre Frangı yüzde 73,25, Japon Yeni yüzde 46,62 oranında TL karşısında değer kazandı. 

2024’te de Türk Lirası’ndaki kayıplar devam etti. Uluslararası kuruluşlar ve yabancı yatırımcılar Türkiye’nin ortodoks politikalarda kararlılık gösterip, göstermeyeceğini bir süre izlemeye almış ve yatırım yapmakta çekimser kalmıştı. Ekonomi yönetiminin bu politikaları uygulama noktasında kararlı duruşu ve Merkez Bankası’nın bağımsızlığına dair soru işaretlerinin ortadan kalkması sonrasında uluslararası kuruluşların, dolayısıyla da yabancı yatırımcıların Türkiye ekonomisine dair algısı olumluya döndü. Ekonomiye ilişkin bu pozitif hava kısa vadede TL’deki değer kaybının önüne geçmese de kayıplar sınırlı kaldı. Birçok yabancı banka Türk Lirası’nın değer kazanacağı değerlendirmesinde bulunurken, liraya ilişkin tavsiyeler veriyor. Peki 2024’te Türk Lirası nasıl bir performans sergileyecek ve kayıplarını geri toplayabilecek mi? 

Deniz Yatırım Strateji ve Araştırma Genel Müdür Yardımcısı Orkun Gödek ve A1 Capital Genel Müdür Yardımcısı Üzeyir Doğan, CNBC-e.com’a TL’ye ilişkin beklentileri anlattı. 

Türk Lirası’nın 2024 yılı performansı 

Türk Lirası’nın 2024 yılında USD karşısında kapanış bazında yüzde 9-10 aralığında, ortalama ise yüzde 33 civarında bir değer kaybı ile işlem gördüğüne işaret eden Gödek, mevcut koşullarda nominal değer kazancı veya kaybından ziyade reel olarak ortaya konulan performansın çok daha önemli olduğunun altını çizdi. “Dezenflasyon ve dolarizasyon kavramlarının yeniden tesis edilmeye çalışıldığı kritik bir dönemeçte yer alıyoruz” dedi. Türk Lirası’nın 2022 yılını ortalamam yüzde 86, 2023’ü ise yüzde 44 değer kayıpları ile sonlandırdığını hatırlatan Gödek, “Politika faizi tarafında tercih edilen farklı duruş, global anlamda emsallerimizden negatif yönlü ayrışmamıza neden olurken, liranın da yorulmasına ve hırpalanmasına zemin hazırladı” ifadelerini kullandı. Gödek, 2023’ün ikinci yarısı itibariyle değişen Ortodoks politikalar doğrultusunda atılan adımların Türk Lirası’nın sakinlemesine ve dinlenmesine imkan tanıdığını belirtti. 

A1 Capital Genel Müdür Yardımcısı Üzeyir Doğan da seçim sonrası ekonomi politikalarındaki ve buna bağlı olarak para politikalarındaki köklü değişimin TL’de de istikrarı beraberinde getirdiğini ifade etti. “Özellikle politika faizinin yüzde 50’ye ulaşması lira tarafındaki pozitif beklentileri kuvvetlendirdi” dedi. Son dönemde sabit getirili ürünlerde gerçekleşen yabancı girişi ve şirketlerin uluslararası borçlanma maliyetlerinin düşmesinin, iç piyasada döviz arzını artıran önemli gelişmelerden olduğunu belirten Doğan, tüm bu gelişmelerle birlikte Kur Korumalı Mevduattan ve döviz tevdiat hesaplarından çıkışların Türk Lirası’nın reel anlamda değer kazanmasında etkili olduğunun altını çizdi.  

Orkun Gödek de politika faizinin hemen hemen tüm paydaşlar tarafından kabul gören bir patikaya getirilmesi ve döviz kurlarında istikrar sağlanmasının ilk hedeflerden biri olmasının, enflasyon beklentilerindeki kontrolden çıkış sürecinin dengelenme bölgesine doğru çekilmesi için atılan adımların yerli ve yabancı yatırımcıların liraya yönelik uzun yönlü pozisyonlarda yer almasını sağladığına dikkat çekti.  

Gödek, “İçeride KKM’nin sonlandırılması ve lira cinsinden mevduat faizlerinin AOFM ve dolayısıyla politika faizi etrafında oluşmasına uygun koşulların sağlanması, dışarıda ise gelecek dönem için beklenen faiz farklarından oluşan forward kur seviyeleri ile spot piyasaya yönelik beklentiler arasında açılan makas, lira pozitif beklentileri de destekliyor” ifadelerini kullandı. 

Yaz aylarında turizm gelirlerinin de katkısı ile döviz arzının görece yüksek seyretmeye devam edeceğini bunun da TL’yi destekleyecek diğer bir etken olduğuna işaret eden Doğan, bu durumun Carry Trade pozisyonlarının TL lehine ilerlemesini sağlayacağını belirtti.  

Faiz indirimleri TL’yi pozitif etkileyecek mi? 

Türkiye’de yıllık enflasyon Haziran ayında yüzde 71,60 düzeyine geriledi. Veri sonrası değerlendirmelerde bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dezenflasyon sürecinin başladığını belirtmişti. Piyasalar, yıl sonunda enflasyonda hedeflenen düşüşün gerçekleşmesi durumunda Merkez Bankası’nın faiz indirim sürecinin başlatmasını kuvvetli bir ihtimal olarak görüyor. 

Gödek, yaz aylarında öncelikle baz etkisi kaynaklı başlayacak olan yıllık enflasyonda geri çekiliş sürecinin aylık momentumda önce yüzde 2-2.5 aralığına, devamında ise yüzde 2’nin aşağısına ne ölçekte geri çekileceği konusunun en önemli beklenti başlığı olduğuna dikkat çekti. Trend enflasyonda kalıcı bir düşüş görmeden ve yılı yüzde 40’a yakın bir noktada tamamlamadan faiz indirim beklentisinin real olmadığının altını çizdi. “Tüm bu gelişmeleri göz önünde bulundurduğumuzda liradaki oyun alanı 2025’in ilk çeyreğine kadar korunaklı kalacak” diyen Gödek, Her şeyin yolunda gittiği, iletişimde aksamanın yaşanmadığı ve beklentilerin büyük oranda çıpalandığı senaryoda da liranın negatif yönde ayrışmasına dair riskler de azalmış olacağından çok daha dengeli bir patikaya oturmasını ve o şekilde hareket etmesinin beklenebileceğini ifade etti. 

MB’nin faiz indirimine gideceğine dair beklentilerin artması durumunda kurlarda sınırlı da olsa yukarı yönlü hareketlerin gözlemlenebileceğini belirten Doğan da, rezerv artışlarının kurlardaki yukarı yönlü ani atakları sınırlayacağını altını çizdi. Doğan, “Bu nedenle kurlarda nominal anlamda bir değerlene söz konusu olsa da reel anlamda TL’deki değer kaybının sınırlı kalacağını düşünüyoruz. Bu nedenle TL varlıklara olan ilginin faiz indirimleri döneminde bir miktar Borsa İstanbul’a kayarak devam edeceğini düşünüyoruz” dedi. 

TL varlıklarının cazibesi artacak mı? 

Ortodoks politikalara geçiş ve ekonomi yönetiminin kararlılık mesajları uluslararası piyasalar ve kuruluşlar tarafından pozitif gelişmeler olarak algılandı. Türkiye’nin CDS primleri düştü, kredi derecelendirme kuruluşları yatırım yapılabilir notunu yükseltti. Tüm bu gelişmelerle birlikte Türkiye’nin gri listeden çıkarılması ekonomiye dair pozitif beklentileri kuvvetlendirdi. Geleceğe dair olumlu sinyaller Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcı sayısında artış olacağına ilişkin beklentileri de kuvvetlendirdi. Yılbaşından bu yana Borsa İstanbul’a yoğun bir yabancı girişi bekleniyor ancak yabancı sayısındaki artış henüz beklenen seviyede değil. Son günlerde rekor tazeleyen borsada yabancı girişi peki ne zaman hızlanır? 

Yılın son çeyreğinde borsada yabancı ilgisinin artacağına işaret eden Gödek, yabancı aktivitesindeki momentum artışının ise 2025’te gerçekleşeceğinin altını çizdi. Merkez Bankası’nın sıkılaşma adımlarının sonuçlarının ve enflasyonun oturacağı patikanın yakından izlendiğini belirten Gödek, “Yılın ikinci yarısında enflasyon muhasebesi karmaşası çok daha sakinleyecek ve oynaklıklar azalacak. Bu cepheden gelen negatif baskı da ortadan kalkmış ve iskontolanmış sektör-hisselerin yeniden hatırlanmasına imkan tanıyacak” ifadelerini kullandı.