TROY'un kart sayısında pazar payı yüzde 12'ye çıktı. Son düzenleme ne anlama geliyor?
- Dün Resmi Gazete'de yayımlanan genelge ile kamu ödemelerinin tamamen yerli ödeme sistemi ve kartlarıyla gerçekleştirilmesi zorunlu kılındı. Bu genelge, zaten son iki yıldır çok Mastercard ve Visa gibi yabancı alternatifleri karşısında hızlı büyüyen TROY pazar payını daha da hızlandırabilir.
Resmi Gazete'nin dünkü sayısında Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanan genelgeyle, kamu ödemeleri, öğrenci kredisi ve burs ödemeleri, sosyal yardım ve teşvik ödemeleri gibi kamu tarafından yapılan tüm ödemelerin yerli kredi ve banka kartlarıyla yapılmasının zorunlu kılınması gözleri kart sektörüne çevirdi.
İşte 5 soruda TROY, yükselişi ve uluslararası rekabetteki konumu
SORU 1: TROY nedir?
Çok basit bir anlatımla bir kart şeması ya da daha basit bir anlatımla ödeme sistemleri altyapısıdır. Aynen Visa veya Mastercard gibi. Bu altyapıya bağlı TROY logolu banka veya kredi kartları ve sanal ödemelerde kullanılabilir.
SORU 2: TROY'un sahibi kim?
TROY'un işletmesi Bankalararsı Kart Merkezi'ne (BKM) ait. Bu nedenle ortaklık yapısına ulaşabilmek için BKM'nin ortaklık yapısına bakmak gerekiyor.
BKM Ortaklık Yapısı:
TCMB: %51.01
Halkbank: %9.28
Ziraat Bankası: %8.81
Garanti Bankası: %4.98
Akbank: %4.89
İş Bankası: %4.89
Yapı Kredi Bankası: %4.89
Vakıfbank: %4.75
QNB Finansbank: %4.52
ING Bank: %1.07
TEB: %0.91
SORU 3: TROY Ne Zaman ve Neden Ortaya Çıktı?
2014 yılında bankaların ortaka girişimiyle kurulan TROY, aslında ilk lansmanını 2017 yılında Bankalararsı Kart Merkezi girişimiye ve devlet desteğiyle yaptı. Aynı dönemde Finansal İstikrar Komitesi dahil, kamuya ait tüm kurumlar için TROY kart kullanımına ilişkin tavsiye kararları çıktı.
TROY'un geliştirilme sebebi ise Türkiye'nin uluslararası ödeme sistemlerine bağımlılığını azaltılma çabaları. En son Rusya ambargoları sonrasında uluslararası kart şemalarının kullanılamaz hale gelmesiyle bu türden bir ihtiyacın çok arttığı düşüncesi, TROY kullanımının özellikle 2022 yılı ile birlikte ciddi anlamda teşvik edilmesine neden oldu. 2022 yılında yayımlanan Türkiye'nin 2023-2025 Orta Vadeli Planı'nda da yer alan bu yönelim, 28 Ekim 2022'de BDDK tarafından yayımlanan Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı ile yeni bir boyut kazandı. Taslakla kart çıkaran kuruluşların her kartlı sistem kuruluşuna karşı eşit mesafede davranmasının sağlanması, sektörde rekabet eşitsizliği ile tekelleşmenin engellenmesi ve hizmet çeşitliğinin artırılması amaçlanıyordu. Bankaların görüşünün ardından düzenlemeler yürürlüğe girdi.
SORU 4: TROY nasıl bu kadar hızlı büyüdü?
2022 TROY açısından bir dönüm noktası oldu. 2023'te yerli kart şeması sistemine ödeme sistemlerinin uyumuyla birlikte 2022'ye kadar kart sayısı bazında yüzde 6, işlem hacmi bazında yüzde 17 büyüyebilen TROY, 2022-2024 arasında sektörde yıllardır büyük bir hakimiyete sahip olan Mastercard, Visa veya American Express gibi rakipleri karşısında kart adedinde yüzde 293, işlem hacminde yüzde 1672, işlem adedinde ise yüzde 394 artış sergiledi.
SORU 5: TROY'un pazar payı ne?
TROY kart kart adedi bazında yüzde 11.55 pazar payına ulaşmış durumda. BKM'nin verdiği bilgilere göre toplam işlem hacmi içerisindeki payı ise yüzde 18'i buldu.
Peki Türkiye'de banka, kredi kartı ve ön ödemeli kart sektöründe TROY'un durumu ve rakiplerinin payları ne?
TROY'UN 2017'DEN BU YANA KART ADEDİ, İŞLEM HACMİ VE İŞLEM ADEDİNİN GELİŞİMİ
| YILLAR | TROY KART ADEDİ | VISA - MASTER - AMERICAN EXPRESS VE DİĞER KART ADETLERİ | TOPLAM KART ADEDİ | KART ADEDİ PAZAR PAYI (%) | TROY İŞLEM HACMİ (TL) | TROY İŞLEM ADEDİ |
| 2017 | 2,000,000 | 192,047,053 | 194,047,053 | 1.03 | 3,000,000,000 | 12,000,000 |
| 2018 | 7,000,000 | 205,679,940 | 212,679,940 | 3.29 | 23,000,000,000 | 13,000,000 |
| 2019 | 10,000,000 | 226,036,883 | 236,036,883 | 4.24 | 42,000,000,000 | 90,000,000 |
| 2020 | 11,000,000 | 252,780,701 | 263,780,701 | 4.17 | 52,000,000,000 | 168,000,000 |
| 2021 | 12,000,000 | 278,975,286 | 290,975,286 | 4.12 | 57,000,000,000 | 187,000,000 |
| 2022 | 12,700,000 | 327,237,219 | 339,937,219 | 3.74 | 79,000,000,000 | 243,000,000 |
| 2023 | 25,000,000 | 372,229,397 | 397,229,397 | 6.29 | 440,600,000,000 | 479,600,000 |
| 2024/09 | 41,700,000 | 381,391,135 | 423,091,135 | 9.86 | 1,400,000,000,000 | 1,200,000,000 |
| 2024/12 | 50,000,000 | Henüz açıklanmadı | 432,809,899 | 11.55 | Henüz açıklanmadı | Henüz açıklanmadı |
Peki son alınan karara bakıldığında yerli kart şemasına sahip tek kurum olan TROY için toplamda kaç kişiyi ifade ediyor?
Açıklanan son verilere göre Türkiye'de halihazırda sözleşmeli veya kardolu görevdeki toplam memur sayısı 5 milyon 265 bin 808 kişi. Bunun yanında memur emeklisi oalrak devletten maaş alan 2 milyon 520 bin 709 kişi bulunuyor.
Yine 3 milyon 688 bin 378 kişi devletten düzenli olarak her ay sosyal yardım alıyor.
Bunların yanında devletten öğrenim kredisi kullanan öğrenci sayısı 900 bin, burs alan öğrenci sayısı ise 630 bin.
Her çiftçinin devlet desteklerinden yararlandığını kabul etmek pek doğru olmasa da aynı zamanda Türkiye'deki kayıtlı 2 milyon 264 bin 90 çiftçi için de ileride bir zamanda bu ödemeleri almak istemesi durumunda yerli kart kullanımı zorunlu hale geliyor.
Bir de elbette yemek kartı, toplu taşıma, kimlik kartı ve öğrenci kartı gibi kartlara yapılacak ödemeler için de TROY zorunluluğu geliyor. Bu rakamı ise belirlemek mümkün değil.
