OPEC, uzun vadeli petrol talebi artışı konusunda iyimser: Herkes aynı fikirde değil
- OPEC, 2050 yılına kadar petrol talebinde yüzde 24'lük bir artış bekliyor ve talebin günde 120 milyon varile ulaşacağını öngörüyor, ancak diğer analistler bu görüşe katılmıyor.
- Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), petrol talebinin 2030'ların sonunda zirve yapacağını ve ardından düşüşe geçeceğini tahmin ediyor. Bu tahmin, OPEC'in uzun vadeli beklentileriyle çelişiyor.
- Çin’in elektrifikasyon süreci ve yenilenebilir enerjiye geçişi, petrol talebini baskı altında tutuyor. Bu durum, OPEC+'nın fiyat artışı beklentilerini olumsuz etkileyebilir
Brent petrolünün varil fiyatı, eylül ayı başlarında 33 ayın en düşük seviyesi olan 70 doların altına indi. Bu durum, tüketiciler için olumlu bir gelişme olarak görülse de, petrol gelirleri hayati öneme sahip olan OPEC+ için ciddi bir endişe kaynağı oluşturuyor.
OPEC+ üretim kesintilerine rağmen fiyatlar düşüyor
Suudi Arabistan liderliğindeki OPEC+ ittifakı, fiyatları desteklemek amacıyla petrol üretim artışlarını iki ay daha erteleme kararı aldı, ancak bu adım şimdilik beklenen sonucu vermedi. Küresel talep tahminlerindeki düşüş ve OPEC dışı ülkelerden gelen yeni petrol arzı, uzun süre düşük petrol fiyatlarının devam edeceğine işaret ediyor.
Bu durum, bazı piyasa katılımcılarını "petrol talebinde zirveye ulaştık mı?" sorusunu sormaya yöneltti. Talep artışı zirveye ulaştı mı ve bundan sonra sadece düşüş mü olacak? OPEC'in tahminlerine göre, bu sorunun cevabı kesin bir hayır.
OPEC ve IEA tahminleri çelişiyor
OPEC'in 2024 Dünya Petrol Görünümü raporuna göre, 2050 yılına kadar küresel enerji talebinde yüzde 24'lük güçlü bir büyüme bekleniyor. Ayrıca, petrol talebinin 2029 yılına kadar günde 112,3 milyon varile ulaşacağı ve 2023 yılına kıyasla günde 10,1 milyon varil artış göstereceği tahmin ediliyor.
Ancak, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) bu hesaplamaya katılmıyor. IEA, haziran ayında yayınladığı raporunda, petrol talebinin on yıl sonuna kadar günde yaklaşık 106 milyon varile ulaşarak durulacağını ve bu dönemde zirve yapacağını öngörüyor.
S&P Global Commodity Insights ise daha orta bir tahmin sunarak, talebin 2034 yılında günde 109 milyon varil ile zirve yapacağını ve 2050'ye kadar günde 100 milyon varilin altına düşeceğini tahmin ediyor. OPEC ise 2050 yılında talebin günde 120 milyon varile ulaşacağını öngörüyor.
Çin'in talebi ve alternatif enerji kaynakları fiyatları etkiliyor
Petrol fiyatlarının artış beklentileri, dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olan Çin'in elektrifikasyona geçiş süreci nedeniyle zayıflıyor. Washington merkezli Orta Doğu Enstitüsü'nden Li-Chen Sim, "OPEC+ için daha yüksek fiyatlara yönelik en büyük tehditler dışsal" dedi. Bu tehditler, Çin'in talebindeki düşüş, OPEC dışı kaynaklardan gelen petrol arzı ve bazı OPEC+ üyelerinin belirlenen kotalardan daha fazla üretim yapması gibi unsurlardır.
Sim ayrıca, Çin'deki petrol ve rafine ürünlere olan talebin yavaşladığını, bunun kısmen Çin'in yıllık yüzde 3-5 oranında büyümesinden kaynaklandığını belirtti. Ancak, Çin'in petrol ve gaz ithalatına olan yüksek bağımlılığı azaltma yönündeki bilinçli çabaların, elektrikli araç kullanımının teşviki ve yenilenebilir enerji ile nükleer enerjinin genişletilmesi gibi politikalarla şekillendiğini ekledi.
OPEC+ üretimi artırmayı planlıyor, ancak zorluklar devam ediyor
Kısa vadede, OPEC+'nın aralık ayında bazı üretimleri geri getirmesi beklenirken, ittifak içindeki birkaç ülke kotalarının ötesinde üretim yapıyor ve ABD, Guyana, Brezilya ve Kanada gibi OPEC dışı üreticilerden piyasaya daha fazla arz geliyor.
S&P Global Commodity Insights'tan Dave Ernsberger, "Bu tehdit piyasada var olduğu sürece fiyatların buradan çok daha yukarı hareket etmesi zor" dedi. Uzun vadede ise petrol çağının sona ermesinin azalan arzdan ziyade değişen talepten kaynaklanabileceği görüşü yaygın.
Suudi Şeyh Ahmed Zaki Yamani'nin 2000 yılında söylediği gibi: "Taş Devri, taşlar tükendiği için sona ermedi; Petrol Çağı da petrol tükendiği için sona ermeyecek."
