Derin deniz sondajı yatırımları yeniden yükseliyor
- Shell’in Vito platformu, Meksika Körfezi’nde yeni teknolojilerle daha hızlı, daha verimli ve düşük emisyonlu sondaj sağlıyor.
- Derin deniz sondaj projelerine yapılan yatırımlar, küresel enerji güvenliği endişeleri nedeniyle hızla artarken maliyetler de düşüyor.
- Çevreciler, Deepwater Horizon patlamasını hatırlatarak bu tür projelerin fosil yakıt bağımlılığını artıracağını ve çevresel krizlere yol açabileceğini belirtiyor.
ABD'nin New Orleans kentinin yaklaşık 225 kilometre güneydoğusunda, Shell'in en yeni petrol platformu Vito, Meksika Körfezi'nin dalgalı sularında yükseliyor. Financial Times'ın haberine göre Vito, sadece Shell için değil, tüm sektör için açık deniz sondajında yeni bir yaklaşımın sembolü olarak görülüyor.
Shell'in ABD büyüme varlıklarından sorumlu genel müdürü Ireti Omotoso, kompresör ekipmanlarının gürültüsü arasında yaptığı açıklamada, "Vito, Shell'in Meksika Körfezi'ndeki geleceğini temsil ediyor. Daha hızlı, daha verimli, daha az emisyon üretiyor ve teknolojik olarak daha gelişmiş. Daha az kaynakla daha fazlasını yapıyor." dedi.
Derin deniz sondajında yeni nesil tesisler
Vito, sektörün açık deniz derinliklerinde, yüzeyin 150 metre altındaki sondaj projelerine artan yatırımlarının bir parçası. Şirketler, dünyanın hidrokarbonlara olan talebinin yıllarca süreceği beklentisiyle derin deniz sondajına yöneliyor. Sektör, yeni teknolojiler ve verimlilik artışlarıyla derin deniz sondajının yüksek maliyetlerini düşürmeyi ve çıkarma sürecindeki emisyonları önemli ölçüde azaltmayı hedefliyor.
Rystad Energy'nin kıdemli ortağı Espen Erlingsen, "Bu geri dönüş, 2020'lerin derin denizlerin on yılı olacağını gösteriyor" dedi. Rystad'ın tahminlerine göre, şirketler bu yıl derin deniz projelerine yaklaşık 104 milyar dolar harcayacak ve bu rakamın 2027'ye kadar 140 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. Artan talep, ekipman kiralama fiyatlarını da yükseltti; sondaj kulelerinin kiralama fiyatları geçen yıl dokuz yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Yeni keşifler ve jeopolitik etkiler
Derin deniz sondajına olan ilgi, Guyana açıklarındaki büyük petrol keşfiyle daha da arttı. ExxonMobil ve Chevron arasında Stabroek Bloğu üzerindeki mücadele, bu alandaki potansiyelin büyüklüğünü gösteriyor. Wood Mackenzie'nin tahminlerine göre, proje 2024 ile 2040 arasında Exxon ve ortaklarına 170 milyar dolar kâr sağlayacak, Guyana ise aynı dönemde 190 milyar dolar gelir elde edecek.
Bu keşif, Brezilya'dan Angola'ya kadar yeni keşifleri teşvik etti. Geçen ay, TotalEnergies Surinam'daki 10,5 milyar dolarlık GranMorgu projesine onay verdi. Namibya açıklarında da büyük keşifler yapıldı.
Teknolojik ilerlemeler ve maliyet düşüşleri
Vito'nun kontrol odasında, üretim, emisyon ve verimlilikle ilgili veriler ekranda yanıp sönüyor. Platformun operasyonları New Orleans'taki merkezden yönetiliyor ve sanal gerçeklik başlıklarıyla denetimler yapılıyor. Bu sayede platformda gereken personel sayısı minimumda tutuluyor ve drone'lar önceki insan görevlerini üstleniyor.
Ekipmanlar sadece temel ihtiyaçlara göre tasarlandı; yedek sistemler yerine tek bir üretim hattı bulunuyor. Shell'in Meksika Körfezi operasyonlarından sorumlu başkanı Colette Hirstius, "Vito'nun karar süreçlerinde her şeyi en temel seviyeye indirdik" dedi. Vito, 22.000 ton ağırlığıyla 2019'da hizmete giren Appomattox'un üçte biri büyüklüğünde, ancak günlük 100.000 varil petrol eşdeğeri üretim kapasitesine sahip.
Rystad'a göre, derin deniz sahalarının geliştirilmesinin ortalama maliyeti son on yılda varil başına yaklaşık 14 dolardan 8 dolara düştü. Shell'in derin denizden sorumlu başkan yardımcısı Rich Howe, "Geçmişte büyük yapılar geliştirirdik, bugün ise daha küçük, hızlı ve çevik projelere odaklanıyoruz" dedi.
Çevresel endişeler ve güvenlik
Sektör, Deepwater Horizon felaketinin yarattığı olumsuz imajı silmeye çalışıyor. 2010'da BP'nin Macondo sahasında yaşanan patlama, tarihin en kötü deniz kirliliğine yol açmış ve 11 kişi hayatını kaybetmişti. Shell ve diğer şirketler, güvenlik önlemlerini artırdıklarını ve risk yönetimini sıkılaştırdıklarını belirtiyor.
BP'nin bölgedeki operasyonlarından sorumlu kıdemli başkan yardımcısı Andy Krieger, "Bu olay şirketimizi ve sektörü sonsuza dek şekillendirdi" dedi. Ancak uzmanlar ve çevreciler, yeni derinliklere inmenin yeni riskler getirdiğini ve geçmişteki hataların tekrarlanabileceğinden endişe ediyor.
Deniz ortasındaki Deepwater Horizon petrol çıkarma tesisinde yaşanan patlama nedeniyle 5 milyon varile yakın petrol denize akmıştı. Türkiye'nin günlük petrol tüketimi yaklaşık 1 milyon varil.
İklim hedefleri ve sektörün geleceği
Çevreci gruplar, sektörün fosil yakıtlardan uzaklaşma taahhütlerine rağmen milyarlarca dolarlık yeni projelere yatırım yapmasını eleştiriyor. Uluslararası Enerji Ajansı, küresel sıcaklık artışını 2050'ye kadar 1,5°C'nin altında tutmak için yeni fosil yakıt aramalarının yapılmaması gerektiğini belirtiyor.
Karbon Tracker'dan Mike Coffin, şirketlerin düşük emisyonlu üretim argümanının yanıltıcı olduğunu, çünkü emisyonların büyük kısmının petrolün yakılmasından kaynaklandığını söylüyor. Yatırımcılar da uzun vadeli projelerin enerji dönüşümü nedeniyle varlık kaybı riski taşıdığını ifade ediyor.
Sektörün savunması ve gelecek projeksiyonları
Sektör temsilcileri ise petrol talebinin önümüzdeki yıllarda devam edeceğini ve yeni projelere yatırım yapılmazsa fiyatların artacağını savunuyor. TotalEnergies CEO'su Patrick Pouyanné, "Üretim düşüyor. Yeni projelere yatırım yapmazsak fiyatlar fırlar ve herkes şikayet eder" dedi. Sektör, enerji ihtiyacını karşılamak için yatırımların devam etmesi gerektiğini vurguluyor.
Açık deniz sondajında teknolojik ilerlemeler ve maliyet düşüşleri sektörü yeniden canlandırıyor. Ancak çevresel endişeler ve iklim hedefleri, sektörün geleceği konusunda tartışmaları beraberinde getiriyor. Şirketler, enerji talebini karşılamak için yatırımların gerekli olduğunu savunurken, çevreciler fosil yakıtlardan uzaklaşmanın önemine dikkat çekiyor.
