Çin’in güneş paneli üretiminde yeni üssü: ABD tarifelerine karşı Asya açılımı
- ABD’nin uyguladığı yüksek tarifeler, Çinli güneş enerjisi firmalarını Vietnam’da üretim kısıtlamaları ve işten çıkarmalarla karşı karşıya bıraktı.
- Çinli firmalar, ABD tarifelerinden kaçınmak için Endonezya ve Laos’ta yeni güneş paneli fabrikaları kurarak üretim kapasitesini artırıyor.
- Çinli güneş enerjisi üreticileri, ABD’ye doğrudan ihracattan kaçınmak için üretim merkezlerini diğer Asya ülkelerine kaydırarak pazarda hakimiyetini sürdürüyor.
ABD'nin Vietnam ve diğer Güneydoğu Asya ülkelerine yönelik genişlettiği güneş paneli tarifeleri, Çin’e ait büyük güneş paneli fabrikalarını zor durumda bıraktı. Vietnam’daki birçok fabrika üretimi kısarken, bazıları işçi çıkarma yoluna gitti. Öte yandan, Çinli şirketler Endonezya ve Laos’ta yeni tesisler açarak ABD tarifelerinden kaçmayı hedefliyor.
Reuters’ın araştırmasına göre, bu yeni tesislerin toplam kapasitesi, geçen yıl ABD'de kurulan güneş panellerinin yarısını karşılayabilecek düzeyde. Çinli güneş enerjisi firmaları, ABD’nin 10 yılı aşkın süredir uyguladığı tarifelere rağmen pazarda hakimiyetlerini sürdürebilmek için üretim merkezlerini farklı ülkelere kaydırarak tarifelerden kaçmanın yollarını arıyor.
Endonezya ve Laos’a büyük göç
Çinli güneş enerjisi firmalarının Endonezya ve Laos’a yönelmesi, ABD’nin uyguladığı tarifelerle doğrudan ilişkili. Endonezya Sanayi Bakanlığı yetkilisi Beny Adi Purwanto, Thornova Solar gibi Çinli firmaların ABD tarifelerinden etkilenmemek için Endonezya’da üretime başladığını ifade etti. Thornova, Kuzey Amerika pazarına yönelik yıllık 2.5 GW kapasiteye sahip bir üretim tesisi kurduğunu açıkladı.
Endonezya'da bu yıl sonuna kadar tam kapasiteyle çalışmaya başlayacak olan Trina Solar’ın 1 GW’lık güneş paneli üretim tesisi de bunlara eklendi. Ayrıca, Çin Lesso Group’un 2.4 GW kapasiteli üretim tesisi ve geçen yıl duyurulan Çin bağlantılı New East Solar’ın 3.5 GW’lık panel ve hücre tesisi de Endonezya’yı Çinli firmalar için cazip bir üretim merkezi haline getiriyor.
Bu göçün hızı ve büyüklüğü dikkat çekiyor. ABD'li bir güneş enerjisi firmasının yöneticisi, Çinli tedarikçisinin büyük siparişlerle karşı karşıya olduğunu ve bunun ölçeğinin tamamen farklı bir seviyede olduğunu belirtti.
ABD federal verilerine göre, Endonezya’dan ABD’ye yapılan güneş paneli ihracatı, 2024 yılının ilk sekiz ayında 246 milyon dolara ulaşarak neredeyse iki katına çıktı. Laos’tan yapılan güneş paneli ihracatı ise 2023’ün ilk sekiz ayında yok denecek kadar azken, 2024’te 48 milyon dolara ulaştı.
Vietnam’da işten çıkarmalar
ABD'nin son tarifelerinin etkileri Vietnam’da hemen hissedilmeye başlandı. Bu tarifeler bazı üreticiler için toplam vergi yükünü yüzde 300’ün üzerine çıkardı. Reuters’ın yaptığı ziyaretlerde Longi ve Trina Solar gibi Çinli şirketlere ait sanayi parklarında çalışan işçilerin işten çıkarıldığı gözlemlendi. Bac Giang bölgesinde Longi Green Energy Technology’nin Vinasolar birimine ait büyük bir fabrika kompleksi, bu yıl yüzlerce çalışanını işten çıkardı. Şirketin sanayi bölgesindeki dokuz üretim hattından yalnızca birini kullanıldığı öğrenildi. Thai Nguyen’de ise Trina Solar, iki fabrikasından birini kapatmış durumda.
ABD’nin 2012 yılında Çin güneş paneli ürünlerine getirdiği tarifelerden bu yana ABD'ye yapılan güneş enerjisi malzemeleri ithalatı üç katına çıkarak, 2023 yılında 15 milyar dolarla rekor seviyeye ulaştı. Çinli firmalara ait fabrikaların yoğun olduğu Vietnam, Tayland, Malezya ve Kamboçya, ABD'nin getirdiği tarifelerden doğrudan etkilenen ülkeler arasında yer alıyor. Washington, bu dört ülkenin güneş paneli ihracatına yönelik tarifeleri 2022 yılında uygulamaya başlamış, ardından Ekim ayında ABD’li üreticilerin şikayetleri üzerine tarifeleri genişletmişti.
ABD pazarında Çinli firmaların gücü
Çin, dünya güneş enerjisi sektöründe yüzde 80’lik bir paya sahip ve Asya’daki diğer ihracat merkezleri de sektörde önemli bir yer tutuyor. ABD güneş enerjisi sektörü ise artan ithalat bağımlılığı nedeniyle zorlanıyor. ABD’li üreticiler, Çin hükümeti ve Çinli firmaların üretim yaptığı Asya ülkelerinden gelen sübvansiyon destekli ucuz ürünlerle rekabet edemediklerini belirterek ABD hükümetine çeşitli ticaret şikayetlerinde bulundu.
ABD’de güneş enerjisi fiyatları son dört yılda Çin fiyatlarına göre ortalama yüzde 40 daha yüksek seviyede seyrediyor. Bu nedenle Çinli güneş enerjisi firmaları için ABD pazarı oldukça cazip hale geliyor. Gelecek yıl Çinli firmaların ABD’de yıllık 20 GW güneş paneli üretim kapasitesine ulaşması bekleniyor ki bu kapasite ABD pazarının yaklaşık yarısına hizmet verebilecek düzeyde.
ABD'deki tarifeler, 2024 seçimlerinde önemli bir tartışma konusu olmaya devam ediyor. Çin’in güneş paneli sevkiyatlarına yönelik daha sıkı tarifeler, yerli tedarik zincirini destekleme çabalarının bir parçası olarak hem Cumhuriyetçi hem de Demokrat kanatta destek buluyor.
