Süper Lig gelirlerinde Fenerbahçe, Avrupa gelirlerinde Galatasaray şampiyon

Süper Lig'de yeni sezon heyecanı başladı. İlk haftada üç büyük İstanbul takımı kayıpsız geçerken Trabzonspor beraberlikle başladı. Büyük transferler, yeni transfer beklentileri, gelir ve sponsorluk anlaşmaları derken büyük de bir ekonomi yeniden çalışmaya başladı.

Elbette futbol sadece futbol değil. Büyük de bir ekonomi. Bu ekonomiden Türkiye'deki spor kuruluşlarının ne kadar pay aldığı ise yıldan yıla değişiyor.

Son 17 sezonun bilançosu

Süper Lig'in yayın halkları konusunda ticarileşmesiyle birlikte hangi kulübün nasıl bir pay aldığı da her yıl tartışılan bir konu. Örneğin geçen yıl, Süper Lig naklen yayın gelirlerinden (galibiyet ve beraberlik bazlı performans primleri, şampiyonluk sayısı primleri, sezon sonu sıralama gelirleri, ayakbastı parası olarak da bilinen katılım payları) en yüksek payı alan ilk üç kulüp, sırasıyla Galatasaray, Fenerbahçe ve Beşiktaş oldu. Peki Süper Lig'in anlamlı bir gelir üreterek kulüpler için ticari bir organizasyona dönüşmeye başladığı ilk yıllardan bu yana toplam ciro ne kadar oldu ve hangi kulüp bundan ne kadar pay aldı? Ayrıca Avrupa kupalarına katılım, buralardaki naklen yayın gelirlerinden alınan paylar, ayak bastı paraları, performans primleri de dahil edildiğinde zirvede hangi kulüp yer aldı?

Bunların hepsini cnbce.com olarak geriye dönük bir hesaplamaya tabi tuttuk.

17 sezonda 141 milyar TL gelir

Maç başı performans primi bilgilerine ulaşabildiğimiz en eski tarih olan 2007-2008 sezonundan bu yana geçen 17 sezonun toplamında Süper Lig kulüplerinin elde ettiği naklen yayın payı her dönemin dolar kuru üzerinden yaptığımız hesaplamayla 4.2 milyar dolar seviyesinde. Bugünkü kurla karşılığı 141 milyar TL'ye yakın bir rakam.

Süper Lig gelirlerinde zirve Fenerbahçe'nin

Bu 17 sezonda Süper Lig'ten en yüksek konsolide geliri elde edin kulüp ise bu süre içerisinde 8 şampiyonluk elde eden Galatasaray değil, aynı dönemde 3 şampiyonluk sayısı bulunan Fenerbahçe.

Fenerbahçe'nin 17 sezonun toplamında elde ettiği naklen yayın geliri toplamı 428 milyon 906 bin dolar seviyesinde. Galatasaray ise aynı dönemde 428 milyon 59 bin dolar elde ederek ikinci sırada yer alabildi.

Beşiktaş 372 milyon 543 bin dolar gelirle üçüncü, Trabzonspor 289 milyon 264 bin dolarla dördüncü sırada yer alıyor.

Daha fazla şampiyonluğa rağmen daha az Süper Lig performans gelirinin arka planında ise bazı kritik detaylar bulunuyor.

Daha az şampiyonluk ama daha yüksek gelir

Bunlardan ilki Fenerbahçe'nin aslında sıralama performansında ortalama oalrak 17 sezonda Galatasaray'dan daha yukarıda yer alması. Son 17 sezonda ortalama olarak 2.7'nci sırada yer alan Fenerbahçe'ye karşılık Galatasaray aradaki 8 şampiyonluğa rağmen 17 sezon ortalamasında 3.4'üncü sırada yer alıyor. Bunun en önemli sebepleri 17 sezonun içerisinde kim şampiyon olursa olsun Fenerbahçe'nin ortalamada zirveye en yakın kulüplerden biri olmayı başarması. Bu da Fenerbahçe'nin performans gelirleri bazında toplamda daha fazla gelir elde etmesini sağlıyor.

İkinci önemli detay ise ilkiyle de bağlantılı. Fenerbahçe'nin Süper Lig gelirlerinin dolar bazında zirvede olduğu dönemlerde ortalamada Galatasaray'dan daha yukarıda bir sıraya oturması, Fenerbahçe'nin yüksek gelirin olduğu dönemde Galatasaray'dan daha fazla gelir toplamasını sağladı. Süper Lig gelirlerinin dolar bazında son sezonlarda giderek azalması ise son yıllarda daha sık şampiyonluk yaşayan Galatasaray'ın şampiyonluk gelirinin dolar bazında daha düşük kalmasına neden oldu. Bu da aradaki farkın Fenerbahçe lehine oluşmasını sağladı.

Dolar bazında artan giderler, azalan gelirler

Özellikle kur şoklarının yaşandığı yıllardan itibaren kulüplerin dolar bazlı Süper Lig gelirlerinin giderek azaldığı dikkat çekiyor. Bir dönem Süper Lig'te en yüksek gelir elde eden kulüp 39 milyon dolarla sezonu kapatırken artık bu rakam son sezonda 6 milyon dolarlar seviyesine kadar inmiş durumda. Dolar bazında geliri giderek düşen kulüplerin futbolcu transferleri gibi döviz bazlı giderleri ise giderek artıyor.

Avrupa'da Galatasaray ve Beşiktaş gelir lideri

Öte yandan işin içerisine Avrupa kupaları girdiğinde Galatasaray açıkara liderliği eline aldı. UEFA'nın gelir dağıtımı listelerine ulaşmayı başardığımız ilk sezon olan 2008-2009 sezonundan bu yana kümülatif olarak Galatasaray 212 milyon dolarlık Avrupa kupaları geliri elde ederek zirvede yer aldı. Beşiktaş ise bu sıralamada 190 milyon dolarlık gelirle ikinciliğe otururken Fenerbahçe'nin gelirleri 99 milyon dolarda kaldı.

Bir önceki bölümde Süper Lig'de gelirin giderek dolar bazında azalması fakat giderlerin dolar bazlı hızla artmaya devam etmesinden bahsetmiştik. Bu nedenle de Avrupa kupaları gelirleri kulüpler için artık he zamankinden çok daha önemli hale geldi.

Böylece hem Süper Lig hem de Avrupa kupaları gelirleri toplamında Galatasaray 639 milyon dolarla ilk sırada, Beşiktaş 563 milyon dolarla ikinci sırada, Fenerbahçe ise 527 milyon dolarla üçüncü sırada yer aldı.