Son 28 ayda halka arzlarla patronlar 51.5 milyar TL topladı
- 2023 başından bu yana halka arz edilen 100 şirket toplam 170 milyar 832 milyon TL'lik halka arz büyüklüğü yarattı. Bu rakamın 119 milyar TL'si halka arz edilen şirketlerin kasasına girerken 51.5 milyar TL'si ise halka arzda hisse satışı yapan ana hissedarlara gitti.
Halka arzların patlama yaptığı 2023-2025 arasındaki dönemde halka arzını tamamlayan toplam 100 şirkete yatırımcılar 171 milyar TL'ye yakın sermaye koydu. Fakat halka arzların tek motivasyonu, şirketlerin yeni yatırımları, büyüme planlarının finansmanı veya kredi borçlarının ödenmesi için sermaye ihtiyacı duyması değildi. Bir de ana ortakların yıllardır yaptıkları yatırımlarla büyüttükleri şirketlerin hisselerini nakde çevirme motivasyonu da halka arz fırtınasının bir diğer boyutuydu. Ve bu motviasyon 2023 yılının başından bugüne kadar toplam 51.5 milyar TL'lik bir yekün oluşturuyor.
Bir şirket neden halka arz olur?
Son birkaç yılda karşımıza çıkan koşullarda ilk akla gelen sebep; 24 Şubat 2023'te Merkez Bankası'nın politika faizi yüzde 8.5. 22 Mart 2024'te ise yüzde 50 ile zirve yaptı. Ticari kredi faizleri 2023 Şubat ayı başında yüzde 12.81 ile dipteyken 2024 Nisan ayında yüzde 69'lara ulaştı. Yükselen enflasyon, beraberinde yükselen kredi maliyetleri, kısılmaya çalışılan para muslukları, makro ihtiyacı tedbirlerle finansmana erişime getirilen sınırlamalar, büyümek, büyüyemiyorsa da küçülmemek, küçülüyorsa da faaliyetini sürdürebilmek amacıyla mücadele eden şirketler için oldukça zorlu bir dönem yaşandı.
Halka arz ise her ne kadar şirketleri daha fazla hissedarın denetimine açıyorsa da maliyet açısından alternatifleriyle kıyaslanmayacak kadar ucuz maliyetli bir finansman yöntemi. Örneğin bir büyük yatırımcıya yüklü hisse satışı ile alınacak kararlarda etkili olacağı bir oy hakkı verme riskinden de daha uzak.
Halka arzların tek motivasyonu yüksek finansman maliyetleri mi?
Elbette hayır. Bir de halka arz edenin motivasyonu var. O da halka arz edilen şirketin ana hissedarı. Yıllardır yatırım yaptığı şirketi için bir fiyat tespiti yaptırıp, sonrasında da o fiyattan yatırımının bir bölümünü nakit paraya dönüştürmek isteyen ana hissedarlar (ya da daha basit bir anlatımla patronlar) da bu halk arz süreçlerinin bir parçası oldu.
Son 28 ayda, yani 2023 yılının başından bu yana halka arz edilen 100 şirketin sadece 24 tanesi ortak satışı yoluyla değil, sermaye artırımı yoluyla halka arz edildi. Bu da şu anlama geliyor: Halka arz edilen şirketlerin yüzde 24'ünde halka arz gelirinin tamamı şirketin kasasına gitti. Kalan yüzde 76'sında ise hem şirketin hem de ana hissedarın cebine girdi. Hatta yüzde 6'sında ortakların hisse satışı, bedelli sermaye artırımından daha yüksek oldu. Yani 6 şirkette halka arz sonucunda toplanan paranın çoğu şirketten çok ana hissedarların kasasına girmiş oldu.
İşte 2023 başından bu yana gerçekleşen 100 halka arz ve halka arzlardan elde edilen gelirlerin paylaşımı (Sıralama en yeni halka arzdan en eskiye doğru yapılmıştır):
| 171 MİLYAR TL'LİK HALKA ARZ GELİRİNİN NE KADARI ŞİRKETLERİN NE KADARI ORTAKLARIN KASASINA GİRDİ (Milyon TL) | |||||
| Şirket | Hisse Başına Fiyat | Sermaye Artırımı (Nominal-Lot) | Ortak Satışı (Nominal-Lıt) | Şirketlerin Halka Arz Geliri | Ana Hissedarların Ortak Satışı |
| Bulls Gir. Ser. Yat. Ort. | 12.18 | 68,000,000 | 4,500,000 | 828 | 55 |
| Balsu Gıda | 17.57 | 112,000,000 | 166,000,000 | 1,968 | 2,917 |
| Kalyon Güneş Tekn. | 70.3 | 36,141,018 | 10,193,621 | 2,541 | 717 |
| Enda Enerji | 17.44 | 100,000,000 | 0 | 1,744 | 0 |
| Vişne Madencilik | 37.44 | 17,000,000 | 7,000,000 | 636 | 262 |
| Destek Finans | 46.98 | 83,333,333 | 0 | 3,915 | 0 |
| Birleşim Grup Enerji | 12.14 | 77,000,000 | 38,500,000 | 935 | 467 |
| Seranit Granit | 12 | 128,600,000 | 21,450,000 | 1,543 | 257 |
| Mopaş Marketcilik | 35 | 43,000,000 | 14,330,000 | 1,505 | 502 |
| Akfen İnşaat | 38.7 | 66,841,328 | 28,646,284 | 2,587 | 1,109 |
| Gülermak Ağır Sanayi | 125 | 22,600,000 | 16,160,000 | 2,825 | 2,020 |
| Egeyapı Avrupa GYO | 15 | 42,200,000 | 19,000,000 | 633 | 285 |
| Armada Gıda | 40 | 43,996,843 | 10,999,152 | 1,760 | 440 |
| Sümer Varlık Yönetimi | 22 | 18,000,000 | 10,000,000 | 396 | 220 |
| Çağdaş Cam | 20 | 31,000,000 | 11,000,000 | 620 | 220 |
| Binbin Ulaşım | 91.85 | 12,000,000 | 5,000,000 | 1,102 | 459 |
| Durukan Şekerleme | 17 | 32,500,000 | 10,000,000 | 553 | 170 |
| Cem Zeytin | 15.3 | 100,000,000 | 0 | 1,530 | 0 |
| Özata Denizcilik | 105 | 11,350,000 | 2,000,000 | 1,192 | 210 |
| Ahes GYO | 25.2 | 50,000,000 | 0 | 1,260 | 0 |
| Gündoğdu Gıda | 35 | 9,000,000 | 1,000,000 | 315 | 35 |
| Kıraç Galvaniz | 24 | 45,000,000 | 0 | 1,080 | 0 |
| Bahadır Kimya | 51 | 10,000,000 | 6,000,000 | 510 | 306 |
| Dct Trading | 14 | 30,000,000 | 7,500,000 | 420 | 105 |
| Seğmen Kardeşler | 30 | 35,000,000 | 0 | 1,050 | 0 |
| Efor Çay | 14.5 | 63,000,000 | 27,000,000 | 914 | 392 |
| Horoz Lojistik | 55 | 18,000,000 | 29,600,000 | 990 | 1,628 |
| Yiğit Akü | 34.68 | 50,500,000 | 24,500,000 | 1,751 | 850 |
| Altınkılıç Gıda | 22.98 | 33,885,000 | 0 | 779 | 0 |
| Özyaşar Tel ve Galv. | 28 | 18,200,000 | 13,000,000 | 510 | 364 |
| Onur Yüksek Teknoloji | 49.5 | 12,830,000 | 6,900,000 | 635 | 342 |
| Hareket Proje Taş. | 70 | 19,200,000 | 4,800,000 | 1,344 | 336 |
| Koç Metalurji | 20.5 | 105,000,000 | 20,000,000 | 2,153 | 410 |
| Altınay Savunma | 32 | 35,294,118 | 23,529,412 | 1,129 | 753 |
| Koton Mağazacılık | 30.5 | 34,150,000 | 102,450,000 | 1,042 | 3,125 |
| Lila Kağıt | 37.39 | 90,000,000 | 27,930,000 | 3,365 | 1,044 |
| Rönesans Gayrimenkul Yat. | 135 | 27,283,112 | 6,074,338 | 3,683 | 820 |
| IC Enterra Yen. Enerj. | 10 | 226,986,323 | 142,579,394 | 2,270 | 1,426 |
| Odine Solutions | 30 | 22,100,000 | 22,100,000 | 663 | 663 |
| Mogan Enerji | 11.33 | 210,108,000 | 52,527,000 | 2,381 | 595 |
| Artemis Halı | 25.35 | 20,000,000 | 0 | 507 | 0 |
| Oba Makarnacılık | 39.24 | 72,252,259 | 24,084,086 | 2,835 | 945 |
| Alves Kablo | 19.45 | 40,000,000 | 0 | 778 | 0 |
| Limak Doğu Anadolu Çimento | 16.2 | 130,000,000 | 25,930,000 | 2,106 | 420 |
| Bor Şeker | 26.54 | 40,000,000 | 30,000,000 | 1,062 | 796 |
| Pasifik Donanım ve Yazılım | 35 | 14,000,000 | 13,000,000 | 490 | 455 |
| Avrupakent GYO | 55.08 | 65,000,000 | 35,000,000 | 3,580 | 1,928 |
| Mega Metal | 28.3 | 40,000,000 | 22,750,000 | 1,132 | 644 |
| Kuzey Boru | 36.2 | 20,000,000 | 4,000,000 | 724 | 145 |
| Sur Tatil Evleri GYO | 49.18 | 22,500,000 | 22,500,000 | 1,107 | 1,107 |
| Çates Elektrik Üretim A.Ş. | 57.15 | 24,795,000 | 8,255,000 | 1,417 | 472 |
| Şeker Yatırım | 7 | 35,000,000 | 17,500,000 | 245 | 123 |
| Batı Ege GYO | 3 | 290,000,000 | 0 | 870 | 0 |
| Agrotech | 5.21 | 200,000,000 | 100,000,000 | 1,042 | 521 |
| Ekos Teknoloji | 12.77 | 60,000,000 | 0 | 766 | 0 |
| 1000 Yatırımlar Holding | 125 | 7,000,000 | 2,266,250 | 875 | 283 |
| Tureks Turunç Maden. | 10.97 | 48,600,000 | 10,376,404 | 533 | 114 |
| Tab Gıda | 130 | 28,875,000 | 23,625,000 | 3,754 | 3,071 |
| Vera Konsept GYO | 15.78 | 55,000,000 | 0 | 868 | 0 |
| MHR GYO | 4.3 | 207,000,000 | 0 | 890 | 0 |
| Borlease Otomotiv | 25.29 | 28,200,000 | 23,500,000 | 713 | 594 |
| Dofer Yapı | 17.11 | 14,000,000 | 3,000,000 | 240 | 51 |
| Meka Global Makine | 25 | 12,500,000 | 4,400,000 | 313 | 110 |
| Simit Sarayı | 10.24 | 75,000,000 | 0 | 768 | 0 |
| Adra Gayrimenkul | 22.66 | 73,700,000 | 0 | 1,670 | 0 |
| Hat-San Gemicilik | 22.6 | 33,462,907 | 10,837,093 | 756 | 245 |
| Reeder Teknoloji | 9.3 | 170,000,000 | 45,000,000 | 1,581 | 419 |
| Gıpta Ofis | 20.9 | 32,000,000 | 8,000,000 | 669 | 167 |
| Tarkim Bitki Koruma | 107.5 | 5,000,000 | 0 | 538 | 0 |
| Ebebek | 46.5 | 24,000,000 | 16,000,000 | 1,116 | 744 |
| Kuzugrup GYO | 20.76 | 25,000,000 | 25,000,000 | 519 | 519 |
| Baydöner | 21 | 14,000,000 | 4,000,000 | 294 | 84 |
| Enerya Enerji | 88.76 | 25,000,000 | 14,000,000 | 2,219 | 1,243 |
| Tatlıpınar | 22.5 | 35,100,000 | 35,100,000 | 790 | 790 |
| Ofis Yem | 27.2 | 16,250,000 | 6,500,000 | 442 | 177 |
| İzdemir Enerji | 19 | 75,000,000 | 63,120,000 | 1,425 | 1,199 |
| Asce GYO | 12.6 | 99,000,000 | 66,000,000 | 1,247 | 832 |
| Kaleseramik | 25 | 109,390,465 | 0 | 2,735 | 0 |
| Fuzul GYO | 8.9 | 63,860,000 | 28,000,000 | 568 | 249 |
| Atakey Patates | 39.5 | 21,168,000 | 7,056,000 | 836 | 279 |
| Forte Bilgi İletişim | 12.12 | 22,000,000 | 0 | 267 | 0 |
| A1 Capital | 25 | 35,000,000 | 0 | 875 | 0 |
| Pasifik Eurasia Lojistik | 25 | 18,000,000 | 16,000,000 | 450 | 400 |
| Katılımevim | 13.43 | 30,000,000 | 30,000,000 | 403 | 403 |
| Bien Yapı | 42.8 | 72,326,119 | 14,465,223 | 3,096 | 619 |
| Kayseri Şeker | 16.27 | 106,000,000 | 0 | 1,725 | 0 |
| Bigchefs | 22.5 | 7,000,000 | 30,000,000 | 158 | 675 |
| CW Enerji | 108.6 | 18,750,000 | 11,250,000 | 2,036 | 1,222 |
| GraınTurk Tarım | 17.6 | 25,000,000 | 0 | 440 | 0 |
| Europower Enerji | 40.6 | 45,000,000 | 15,000,000 | 1,827 | 609 |
| Cvk Maden | 105 | 7,000,000 | 1,400,000 | 735 | 147 |
| Koza Polyester | 24.5 | 23,160,000 | 21,230,000 | 567 | 520 |
| Eksun Gıda | 48.9 | 20,042,502 | 0 | 980 | 0 |
| Akfen Yen. Enerji | 9.8 | 0 | 340,370,703 | 0 | 3,336 |
| Göknur Gıda | 11 | 65,000,000 | 14,250,000 | 715 | 157 |
| Bülbüloğlu Vinç | 31 | 7,600,000 | 3,900,000 | 236 | 121 |
| Maçkolik | 38 | 0 | 8,500,000 | 0 | 323 |
| Astor Enerji | 12.5 | 148,000,000 | 62,000,000 | 1,850 | 775 |
| Tapdi Oksijen | 10.21 | 28,000,000 | 0 | 286 | 0 |
| Söke Değirmencilik | 7.5 | 77,500,000 | 0 | 581 | 0 |
| TOPLAM | 119,299 | 51,532 | |||
