Altın

Bir zamanların gerçek fiyat ölçüsü, bugünün ise kıymetli emtiası altın. Öyküsü oldukça ilginç. 

Bugün saflık derecesine göre değeri belirlenen bir altının yüzde 100 saf olanı 24 karat, yüzde 25 bakır alaşımı olanı ise piyasada en çok satılan 18 karat altını ifade ediyor.

Altının fiyatı uzun süreler boyunca dikkat çekici bir şekilde sabit kaldığı biliniyor. Örneğin, dönemin İngiltere Darphanesi Müdürü Sör Isaac Newton, altın fiyatını 1717 yılında ons başına 3.17 pound olarak belirledi ve 200 yıl boyunca da aynı kaldı.
Ta ki 1914 yılına kadar. Bunun tek istisnası 1797'den 1821'e kadar süren Napolyon savaşlarıydı.  Altın fiyatı 1792'den günümüze kadar sadece dört kez değişti. Troy ons başına 19.75 dolardan başlayan fiyat, 1792'de 20.67 dolara yükseldi. 1834 ve 1934'te 35 dolar. 1972 yılında fiyat 38 dolara, 1973 yılında ise 42,22 dolara yükseldi. İki kademeli bir fiyatlandırma sistemi 1968 yılında oluşturuldu ve altın piyasa fiyatı o tarihten bu yana serbestçe dalgalanıyor. Yani başlangıçtan bu yana altının ons fiyatı dolar bazında aslında 130 katına çıktı.

Altının onsu, tarihi zirve seviyesini ise 30 Ekim 2024'te 2 bin 790 dolarla gördü. 

Tüm dünyanın bildiği gram altın fiyatı ve ons altın fiyatı dışında Türkiye'ye özgü de bazı altın çeşitleri bulunuyor. Aslında Osmanlı Sarayı'nda 1478 yılında asılan sultani altın paralar, 3.51 gram ağırlığa sahip ve 23.5 ayar saflığa sahipti. Fakat ilk altın Lira'nın basımı Sultan Abdülmecid döneminde 5 Ocak 1843'e yani 5 Ocak 1843'te Osmanlı Lirası adıyla gerçekleşti. Bu altına Osmanlı halkı arasında Sarı Lira adı verildi. Sultan Abdülhamit ve Sultan Reşat döneminde basılan altın madeni liralar ise bugün halen Hamit ve Reşat altın isimleriyle piyasada dolaşıyor.

Ağırlığı 36 gram olan Reşat Beşli Altın (Beşibiryerde), Ağırlığı 18 gram olan İkibuçukluk Reşat Altın, ağırlığı 7.20 gram olan Lira Reşat Altın (Sarı Lira), Ağırlığı 3.60 gram olan Yarım Reşat Altın, ağırlığı 1.80 gram olan Çeyrek Reşat Altın, sonraki dönemde devam eden altın geleneğini ürünleri.

Bugün sadece Darphane tarafından basım yetkisi bulunan altınlar ve 2024 talep ve üretim sayıları şu şekilde:

 Böylece Darphane 2024 yılın ilk 10 ayında bugünkü piyasa değeri toplam 632 milyar TL olan ziynet altın üretimi yapmış oldu.